ការសម្លាប់ត្រូវបានលាបពណ៌៖សិល្បៈនៃជម្លោះនៅព្រំដែនភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ
ណែនាំអ្នកនិពន្ធ៖ ណាថាផន សុងសាវ៉ាសNathaporn Songsawas
ណាថាផន សុងសាវ៉ាសបានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រអក្សរសិល្ប៍ពីសាកលវិទ្យាល័យជូឡាឡុងកនប្រទេសថៃ ចាប់ជំនាញផ្នែកភាសាអង់គ្លេស និងបន្ថែមផ្នែកអក្សរសិល្ប៍ប្រៀបធៀប។ បច្ចុប្បន្ននាងធ្វើការជាអ្នកនិពន្ធឯករាជ្យ និងជាជំនួយការស្រាវជ្រាវសិទ្ធិមនុស្សនៅមូលនិធិអន្តរវប្បធម៌ ដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល មានទីតាំងនៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលកំពុងធ្វើការប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាឱ្យប្រជាជនថៃគ្រប់រូបអាចទទួលបានយុត្តិធម៌ស្មើគ្នា។
ណែនាំអង្គភាព៖ មូលនិធិអន្តរវប្បធម៌
មូលនិធិអន្តរវប្បធម៌(CrCF) ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០០២ គឺជាមូលនិធិមិនអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល មានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលកំពុងធ្វើការប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាឱ្យប្រជាជនថៃគ្រប់រូបអាចទទួលការទំនុកបំរុងស្មើគ្នា និងធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយបណ្តាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ខិតខំប្រឹងប្រែងដាក់បញ្ចូល និងការពង្រឹងសមត្ថភាពសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិច និងជនជាតិភាគតិច។CrCFឯកទេសការងារដូចខាងក្រោម៖
តាមដាន និងស៊ើបអង្កេតការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការតស៊ូមតិដើម្បីលើកកម្ពស់សប្បុរសធ៌ម ពោលគឺពង្រឹងសមត្ថភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជួយពួកគេឱ្យយល់ និងអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ទប់ស្កាត់ការធ្វើទារុណកម្ម ការពារសិទ្ធិមនុស្សជាមួយនឹងយុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវច្បាប់ ផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ដោយឥតគិតថ្លៃ និងជំនួយជាក់លាក់ដល់ក្រុមងាយរងគ្រោះនៅក្នុងខេត្តជាប់ព្រំដែននៃប្រទេសថៃ។
"ទោះយើងស្រែកខ្លាំងប៉ុណ្ណាក៏គេមិនឮដែរ។"
វគ្គនេះគឺ ជាសារមួយដែលបានសរសេរនៅលើផ្ទាំងក្រណាត់រាងខ្លែង ដើម្បីធានាថាសំឡេងពីភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃអាចឮទៅដល់តំបន់ផ្សេងទៀត។ផ្ទាំងក្រណាត់នេះនៅពេល"ពន្លិចក្នុងទឹក"បានបង្ហាញនូវស្នាដៃសិល្បៈអន្តរកម្មមួយក្នុងចំណោមស្នាដៃជាច្រើន
"ភាពស្ងៀមស្ងាត់" គឺជាការតាំងពិពណ៌សិល្បៈមួយដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉ាតានី ប្រទេសថៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី 10 ដល់ថ្ងៃទី 13 ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2022 ក្នុងគោលបំណងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ។
រូបភាពទី 1: រូបថតដោយក្រុមបំបែកមេឃ ថាលូហ្វា（Thalufah）
ប៉ាតានី យ៉ាឡា（Yala）និងណារ៉ាធីវ៉ាត់（Narathiwat）ជាខេត្តបីនៅជាប់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ ហើយមានជម្លោះឥតឈប់ឈរជាមួយរដ្ឋាភិបាលថៃ។ 85% នៃប្រជាជននៅក្នុងតំបន់ទាំងនេះគឺជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម នៅសល់ 25% នៃប្រជាជនភាគច្រើនជាពុទ្ធសាសនិកជនថៃ។ ជម្លោះនេះមានតាំងពីឆ្នាំ1902 នៅពេលនោះដែលតំបន់ទាំងនេះ (ពីមុនត្រូវបានគេស្គាល់ថាព្រះរាជាណាចក្រប៉ាតានី) ត្រូវបានលេបយកដោយព្រះរាជាណាចក្រសៀម ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រទេសថៃ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក រដ្ឋាភិបាលថៃមានជម្លោះឥតឈប់ឈរជាមួយក្រុមជនជាតិម៉ាឡេ-មូស្លីម ដែលកំពុងព្យាយាមស្ដារឯករាជ្យ និងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលស្វយ័តប៉ាតានីឡើងវិញ។ ការបង្កហេតុនិងកត្តាដែលកំពុងបន្តជំរុញជម្លោះ រួមទាំងភាពការប្រព្រឹត្តិអយុត្តិធម៌គ្រប់បែបយ៉ាង និងការរើសអើងលើប្រជាជនម៉ាឡេ-មូស្លីម ដោយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថៃអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ពួកគេក៏តម្រូវឱ្យគោរពតាមច្បាប់រដ្ឋពុទ្ធសាសនិកថៃ កាតព្វកិច្ចទាំងនេះវាផ្ទុយនឹងទំនៀមទម្លាប់របស់សាសនាឥស្លាម។
រលកនៃជម្លោះនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី4 ខែមករាឆ្នាំ 1932 ជាមួយនឹងការប្លន់យកកាំភ្លើងនៅជំរំយោធាភីឡេង ក្នុងខេត្តណារ៉ាធីវ៉ាត់ កាំភ្លើងរាប់រយដើមត្រូវបានគេលួច និងទាហាន 4 នាក់ត្រូវបានសម្លាប់។ ក្រោយមកនៅចន្លោះឆ្នាំ 1932 ដល់ឆ្នាំ 1933 រដ្ឋាភិបាលថៃបានអនុម័តច្បាប់ពិសេសចំនួន 3 នៅក្នុងស្រុករដ្ឋបាលចំនួន 33 នៅព្រំដែនភាគខាងត្បូង៖ ច្បាប់អាជ្ញាសឹក ក្រឹត្យបន្ទាន់ និងច្បាប់សន្តិសុខផ្ទៃក្នុង។ច្បាប់ពិសេសទាំងនេះអាចឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋអាចស្វែងរកទ្រព្យសម្បត្តិ ចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួន "ជនសង្ស័យ" ដោយគ្មានដីកាពីតុលាការរហូតដល់ 37 ថ្ងៃ ខណៈដែលរបាយការណ៍ធ្វើទារុណកម្មនៅតែបន្តផ្សព្វផ្សាយក្នុងអំឡុងពេលនោះ។
អ្នកស្រុកបាននិយាយថា ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំដែលច្បាប់សន្តិសុខជាតិទាំងបីត្រូវបានអនុវត្ត ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងគឺធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វ
ផ្សាយត្រូវបានគាបសង្កត់ ហើយអាជ្ញាធរមានសេរីភាពក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សានៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាល និងមើលមិនឃើញនេះ។ យ៉ាងណាមិញ ឥឡូវនេះភាពជឿនលឿននៃបច្ចេកវិទ្យាបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យក្នុងស្រុក និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនដែលធ្វើការនៅតំបន់ភាគខាងត្បូងទទួលបានជំហរមួយ ការរំលោភបំពានអំណាចសាធារណៈរបស់អាជ្ញាធរកាន់តែពិបាក ក្នុងស្ថានភាពដែលមិនបង្កការយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ។ គឺជាមូលនិធិអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅក្នុងប្រទេសថៃ ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០០២យកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេស និងធានាការរួមបញ្ចូល និងផលប្រយោជន៍រួមនិងសុខុមាលភាពសាធារណៈរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងជនជាតិភាគតិច។ ការងាររបស់មូលនិធិរួមមានសកម្មភាពតស៊ូមតិប្រឆាំងនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការត្រួតពិនិត្យ និងការស៊ើបអង្កេតលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ដោយឥតគិតថ្លៃ និងជំនួយជាក់លាក់ដល់ក្រុមងាយរងគ្រោះ។
ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ CrCF បានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រជាជនក្នុងតំបន់នៅតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសថៃ ដោយផ្តោតទៅលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងតំបន់ ទន្ទឹមនឹងនេះ ផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ និងចំណេះដឹងដល់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុក។ឆ្នាំនេះ អ្នកស្ម័គ្រចិត្ដ CrCF ម្នាក់បានសម្រេចចិត្តយកតាមរយៈគម្រោងសិល្បៈរបស់នាង "ការសម្លាប់ត្រូវបានលាបពណ៌" (Kills Are Coated) ។ ផ្លាស់ប្តូរវិធីសាស្រ្តដើម្បីបញ្ចប់ការងារតស៊ូមតិរបស់នាង។
ណាថាផន សុងសាវ៉ាស ជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តសិទ្ធិមនុស្សនៃ CrCF និងជាអ្នកបង្កើតស្នាដៃ "ការសម្លាប់ត្រូវបានលាបពណ៌" បានពន្យល់ថា គម្រោងនេះមានប្រភពចេញមកពីចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់នាងក្នុងការផ្សព្វផ្សាយ "ប្រភេទម៉្យាងនៃការពិត"៖
ណាថាផនបង្ហាញ៖"ពេលខ្ញុំធ្វើជាជំនួយការមេធាវី CrCFក្នុងកំឡុងមួយឆ្នាំ ខ្ញុំអាចទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតពីការធ្វើទារុណកម្មជាច្រើន និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ និងសង្កេតមើលដំណើរការផ្លូវច្បាប់នៃករណីធ្វើទារុណកម្ម។ ខ្ញុំបានកត់សម្គាល់ឃើញថា ដំណើរការផ្លូវច្បាប់ និងសូម្បីតែកំណត់ត្រារបស់តុលាការដែលទាមទារឱ្យកត់ត្រា "ការពិត" ដោយមិនរាប់បញ្ចូលអារម្មណ៍របស់ជនរងគ្រោះជាច្រើន។ តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំ អ្វីដែលគេហៅថា "អារម្មណ៍"ហើយត្រូវបានបិទបាំងជំនួសការពិតទាំងនេះ ក៏ចាំបាច់ត្រូវតែកត់ត្រាឱ្យបានត្រឹមត្រូវផងដែរ។នោះហើយជាមូលហេតុដែលខ្ញុំបង្កើតផែនការនេះ។ "
ជាដំបូងណាថាផនជ្រើសរើសនូវអារម្មណ៍ និងអារម្មណ៍ដែលធ្វើទារុណកម្មអ្នករស់រានមានជីវិត និងគ្រួសាររបស់ពួកគេក្នុងការនិទានរឿងរបស់ពួកគេ យកមកបង្កើតស្នាដៃនេះ។បន្ទាប់មកនាងបានប្រែក្លាយអារម្មណ៍ទាំងនោះទៅជារឿងខ្លីៗចំនួន បួន នាងបានសរសេរនៅលើផ្ទាំងក្រណាត់ពណ៌បៃតង ហើយទីបំផុតបានបាញ់កូដ ផ្ទាំងក្រណាត់ដោយប្រើថ្នាំលាបខ្មៅ ដឹកនាំអ្នកទស្សនាទៅកាន់អត្ថបទដែលពិភាក្សាអំពីការពិត និងស្ថិតិនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅព្រំដែនភាគខាងត្បូង។
រូបភាពទី 2: រឿងខ្លីដែលសរសេរដោយដៃចំនួន 4 មួយចំណួនលាក់ទុកនៅក្នុងបន្ទះកូដបាញ់ថ្នាំពណ៌ខ្មៅ។
រឿងខ្លីៗនិយាយអំពីជីវិតប្រចាំថ្ងៃ "ធម្មតា" របស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីការធ្វើទារុណកម្ម។ ស្នាដៃផលិតផលបានបង្ហាញតួឯកនៃរឿងនីមួយៗ ---បុរសមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណ
ម្តាយម្នាក់ និងកូនម្នាក់ ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ លេចឡើងនូវគំនិត មានអារម្មណ៍និងមនោ
សញ្ចេតនា នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនៃជីវិតប្រចាំថ្ងៃទាំងនេះ ទម្លាប់ដែលធ្លាប់ស្គាល់ជាទូទៅបានបញ្ចូលគ្នាក្នុងពេលតែមួយ បន្ទាប់ពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសថៃឬ ស្ថានភាពដែលកំពុងកើតឡើង"ជាទូទៅ" ។ នៅលើផ្ទាំងក្រណាត់គ្របដណ្ដប់លើសាច់រឿងដោយលេខកូដ នោះគឺ ស្ថានភាពបំពាននៃ"ការពិតដ៏លំបាក" មានគោលបំណងពីរ៖ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានស្តីពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅព្រំដែនភាគខាងត្បូងដល់សាធារណជន វាក៏ជានិមិត្តរូបផងដែរថា កំណត់ហេតុនៃដំណើរការផ្លូវច្បាប់ជាធម្មតាត្រូវបានផ្តល់ឱ្យតែ"ការពិតដ៏លំបាក" ប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនអើពើនឹង "អារម្មណ៍" ទាំងនេះ ចំពោះណាថាផនការអនុវត្តនេះធ្វើឱ្យសាធារណជនមិនអាចយល់បាននូវរូបភាពពេញលេញនៃលក្ខខណ្ឌនៃព្រំដែនភាគខាងត្បូង ក៏មិនអាចធ្វើឲ្យពួកគេយល់ចិត្តនឹងអ្វីដែលអ្នកស្រុកកំពុងជួបប្រទះ។
ណាថាផនសន្និដ្ឋានថា៖ "នៅក្នុងសង្គមរបស់យើងពោរពេញទៅដោយភាពលម្អៀងនិងទំនាក់ទំនងអំណាច ខ្ញុំចង់ប្រើគុណសម្បត្ដិរបស់មនុស្សជាច្រើន ដើម្បីបង្កើតភាពរំពងដល់ក្រុមជនជាតិផ្សេងៗ៖មនោសញ្ចេតនា។ខ្ញុំសង្ឃឹមថាមនុស្សមកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងគ្នាអាចស្គាល់គ្នា និងយល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកតាមរយៈរឿង"ការសម្លាប់ត្រូវបានលាបពណ៌" ដោយផ្អែកលើការពិតដ៏សាមញ្ញមួយ នោះគឺថាយើងទាំងអស់គ្នាជាមនុស្សដែលមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់ ហើយគ្មាននរណាម្នាក់គួរធ្វើទារុណកម្មដោយមិនគិតពីជាតិសាសន៍ ឬនិន្នាការនយោបាយអ្វីឡើយ។ "
រូបភាពទី 3៖ ការដំឡើងអន្តរកម្មដែលអ្នកស្រុកអង្គុយ និងសម្រាកនៅក្នុងកន្លែងដូចហាងកាហ្វេ ដែលក្លាយជាផ្នែកមួយនៃស្នាដៃសិល្បៈ
"ការសម្លាប់ត្រូវបានលាបពណ៌"វាគឺជាស្នាដៃសិល្បៈមួយក្នុងចំណោមស្នាដៃសិល្បៈទាំងប្រាំបីរបស់អ្នកស្ម័គ្រចិត្តសិទ្ធិមនុស្សវ័យក្មេង។ពួកគេផ្ដោតទៅលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ។
ស្នាដៃទាំងនេះត្រូវបានដាក់តាំងបង្ហាញនៅក្នុងការតាំងពិព័រណ៍សិល្បៈដែលរៀបចំដោយខ្លួនគាត់ឈ្មោះ "ពន្លិច ក្នុងទឹក" ការតាំងពិព័រណ៍នេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅលំហសិល្បៈប៉ាតានី ដែលជាវិចិត្រសាលសិល្បៈក្នុងស្រុកដែលបម្រើជាកន្លែងសិក្សាសិល្បៈសហ
គមន៍។ស្ថាបនិកនៃវិចិត្រសាលគឺ Jehabdulloh Jehsorhoh គាត់គឺជាវិចិត្រករដែលមានមូលដ្ឋាននៅប៉ាតានី ដែលបាននិងកំពុងប្រើប្រាស់សិល្បៈរបស់គាត់ដើម្បីប្រឆាំងនឹងអំពើឃោរឃៅនៅក្នុងខេត្តចំនួនបីភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសថៃ។ត្រូវបានភ្ញៀវក្នុងស្រុក និងបរទេសជាង 150 នាក់ទទួលស្វាគមន៍។មនុស្សជាច្រើនបានបញ្ចេញមតិអំពីសេចក្តីស្រឡាញ់របស់ពួកគេចំពោះព្រឹត្តិការណ៍នេះ រួមទាំងម្តាយវ័យកណ្តាលម្នាក់ដែលបានកើត និងធំធាត់នៅ យ៉ារ៉ា ជាមួយនឹងទឹកភ្នែករលីងរលោងពេលនាងនឹកឃើញការតាំងពិព័រណ៍៖
"និយាយដោយត្រង់ទៅ ការតាំងពិព័រណ៍នេះមិនមានគំនិតបង្កើតសម័យកាលនោះទេ។អស់រយៈពេលជាយូរមកហើយ វិចិត្រករនៅតំបន់ព្រំដែនភាគខាងត្បូងបានប្រើសិល្បៈដើម្បីទប់ទល់នឹងអំពើហិង្សារបស់រដ្ឋក្នុងប្រទេសថៃ។ប៉ុន្តែនេះជាលើកទីមួយដែលខ្ញុំបានឃើញអ្នកនៅខាងក្រៅព្រំដែនភាគខាងត្បូង មករៀបចំកម្មវិធីបែបនេះនៅស្រុកកំណើតរបស់យើង។នេះមានន័យសំខាន់ណាស់សម្រាប់ខ្ញុំ ព្រោះវាមានន័យថាឆ្លងកាត់
រយៈពេលយ៉ាងយូរ ទីបំផុតសំឡេងរបស់យើងបានរាលដាលដល់ទូទាំងប្រទេស ពិតជាមានអ្នកយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះយើងមែន។ "
ឯកសារយោង៖
តំណភ្ជាប់ទៅរឿងខ្លី(ភាសាថៃ)៖ https://voicefromthais.wordpress.com/2022/06/09/shortstories/
តំណភ្ជាប់អត្ថបទ QRcode (ភាសាថៃ)៖https://voicefromthais.wordpress.com/2022/05/30/coat/
https://www.bangkokbiznews.com/columnist/1014477
http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc_pr/ndc_2559-2560/PDF/wpa_8216/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%203.pdf
https://voicefromthais.files.wordpress.com/2016/02/e0b8a3e0b8b2e0b8a2e0b887e0b8b2e0b899e0b897e0b8a3e0b8a1e0b8b2e0b899e0b89be0b8b1e0b895e0b895e0b8b2e0b899e0b8b5-2557-2558-1.pdf
https://m.facebook.com/683279248798345/photos/a.684290105363926/1119416695184596/?type=3&_rdr
https://kyotoreview.org/trendsetters/the-impact-of-implementation-of-security-laws-on-civilians-in-the-deep-south-of-thailand/