• សិទ្ធិមនុស្ស - កំរិតខ្ពស់
    FIHRM-ASIA PACIFIC
    លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីតាមរយៈសកម្មភាពរបស់សារមន្ទីរ។
    ចូលរួមជាសមាជិក submit
  • សិទ្ធិមនុស្ស - មេរី
    FIHRM-ASIA PACIFIC
    លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីតាមរយៈសកម្មភាពរបស់សារមន្ទីរ។
    ចូលរួមជាសមាជិក submit
  • សិទ្ធិមនុស្ស - Taiwan
    FIHRM-ASIA PACIFIC
    លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីតាមរយៈសកម្មភាពរបស់សារមន្ទីរ។
    ចូលរួមជាសមាជិក submit
  • សិទ្ធិមនុស្ស - ការតាំងពិពណ៌
    FIHRM-ASIA PACIFIC
    លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីតាមរយៈសកម្មភាពរបស់សារមន្ទីរ។
    ចូលរួមជាសមាជិក submit
  • សិទ្ធិមនុស្ស - កំរិតខ្ពស់
លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីតាមរយៈសកម្មភាពរបស់សារមន្ទីរ។
:::

FIHRM-ASIA PACIFIC ព្រឹត្តិការណ៍ព័ត៌មាន

ព័ត៌មានថ្មីៗ

2023-10-02

ណែនាំអ្នកនិពន្ធ៖ ប៉ាសៀវហ្វិន ជាជនជាតិរូកៃRukai ឈ្មោះគ្រួសារគឺ៖Dresedrese.Celrevege  មកពីកុលសម្ព័ន្ធជីលូស្រុកអ៊ូថៃWutaiខេត្តភភីងតុង Pingtung។ បច្ចុប្បន្នគាត់ជានាយកបណ្ណាល័យជុងជឹងក្រុងអ៊ូថៃខេត្តភភីងតុង និងជានាយកសារមន្ទីរវប្បធម៌រូកៃនៅក្រុងអ៊ូថៃខេត្តភភីងតុង។   ណែនាំអង្គភាព៖ សារមន្ទីរវប្បធម៌រូកៃនៅក្រុងអ៊ូថៃខេត្តភភីងតុង ត្រូវបានបើកឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី 19 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 2000។ មើលពីខាងក្រៅស្ថាបត្យកម្មនោះត្រូវបានសាងសង់ដោយ​ប្រើ​វិធី​តំរៀបត្រួត​ឥដ្ឋ​តាម​បែប​បុរាណ  មានតំកល់ទុកវត្ថុបុរាណចំនួន124    រួមទាំងសម្ភារប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទដែលត្រូវការសម្រាប់ជីវភាពប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនរូកៃ Rukai និងសិប្បកម្មល្អប្រណិតដូចជា តម្បាញ ប៉ាក់ ចម្លាក់ឈើ និងចម្លាក់ថ្ម ព្រមទាំងការបង្ហាញជាក់ស្តែងនៃផ្ទះថ្មក្រានីតបែបបូរាណ វាគឺជាការតាំងពិពណ៌ទ្រង់ទ្រាយតូចដែលជាគំរូបង្ហាញពីវប្បធម៌រូកៃ Rukai។ ការកំណត់​គោលដៅនោះគឺ  មិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យសាធារណជនយល់ និងដឹងគុណចំពោះវប្បធម៌រូកៃ Rukai ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាស្ថាប័នអភិរក្សវប្បធម៌អចិន្ត្រៃយ៍ និងជាស្ថាប័នអប់រំជនជាតិ បង្រួបបង្រួមអត្តសញ្ញាណ និងអារម្មណ៍នៃក្រុមជនជាតិភាគតិច និងបន្តវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិរូកៃ Rukaiទៀតផង ។     សរសេររឿងខ្លួនឯងដោយផ្ទាល់ - ចាប់ពី Lawbubuluត្រឡប់ទៅស្រុក កំណើតធ្វើការតាំងពិព័រណ៍ពិសេសរហូតដល់Kialreba ត្រឡប់ទៅអ៊ូថៃ វិញធ្វើការតាំងពិព័រណ៍ពិសេស ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2017 មក សារមន្ទីរជាតិតៃវ៉ាន់និងសារមន្ទីរបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌រូកៃ Rukaiក្រុងអ៊ូថៃខេត្តភីងតុង បានចាប់ដៃសហការជាមួយគ្នាដើម្បីរៀបចំ "សារមន្ទីរជាតិតៃវ៉ាន់និងសារមន្ទីរអ៊ូថៃធ្វើការតាំងពិពណ៌ពិសេសអំពីការត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញនៃវត្ថុបុរាណវប្បធម៌រយឆ្នាំ -កំណប់ទ្រព្យរបស់រូកៃ RukaiLawbubulu "។ នៅក្នុងភាសារូកៃRukai lawbubulu សំដៅលើវត្ថុធ្វើដោយដៃដែលមានមុខងារជាក់ស្តែង ឬសារៈសំខាន់ក្នុងសង្គម។ការតាំងពិព័រណ៌នេះគឺជាពិព័រណ៍ទ្រង់ទ្រាយធំលើកដំបូងនៃវត្ថុបុរាណវប្បធម៌ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចរូកៃ  របស់តៃវ៉ាន់នៅក្នុងប្រទេស។ វាក៏ជាលើកទីមួយដែរដែលឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ និងសម្រាប់ពិធីសាសនារបស់បុព្វបុរសជនជាតិរូកៃបានត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញក្រោយពីចាកចេញពីស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេកាលពីមួយរយឆ្នាំមុន។ ដើម្បីរៀបចំការតាំងពិពណ៌នេះ យើងបានឆ្លងកាត់ដំណើរការនៃការរៀបចំបញ្ជីវត្ថុបុរាណវប្បធម៌នៅក្នុងសារមន្ទីជាតិតៃវ៉ាន់ និងសារមន្ទីវប្បធម៌លូខៃពួកព្រឹទ្ធាចារ្យចូលឃ្លាំងនៃសារមន្ទីជាតិតៃវ៉ានដើម្បីពិនិត្យវត្ថុកុលសម្ព័ន្ធ  កិច្ចប្រជុំដើម្បីជ្រើសរើសវត្ថុតាំងពិពណ៌  ធ្វើការសាកសួរនិងអង្កេត  ហើយសារមន្ទីរទាំងពីរធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីបកស្រាយ និងរៀបចំការតាំងពិពណ៌។ ប្រជុំពីកិច្ចការងាររាប់មិនអស់ ដោះស្រាយការរៀបចំពិព័រណ៍ ការបើកសម្ភោធនិងការអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលអ្នកស្ម័គ្រចិត្តជាដើម ជាពិសេសសួរព្រឹទ្ធាចារ្យកុលសម្ព័ន្ធអំពីអត្ថន័យ និងអត្ថន័យនៃវត្ថុបុរាណ រួមទាំងប្រភពនៃវត្ថុបុរាណវប្បធម៌ របៀបដែលពួកកុលសម្ព័ន្ធបាននិយាយ របៀបប្រើប្រាស់របៀបបង្កើត។ល។ ជាមូលដ្ឋានសំខាន់សម្រាប់ការបកស្រាយព័ត៌មានអំពីវត្ថុបុរាណនៅក្នុងការតាំងពិពណ៌ពិសេស។ ក្រុមអ្នកតាំងពិពណ៌នៅក្នុងដំណើរការសិក្សាសាកសួរស៊ី​ជម្រៅអំពីកុលសម្ព័ន្ធ និង​ក្រុម​ព្រឹទ្ធាចារ្យ  ស្វែងយល់អំពីអត្ថន័យនៃវប្បធម៌ និងអត្ថន័យនិមិត្តសញ្ញាដែលនៅពីក្រោយវត្ថុបុរាណវប្បធម៌ រូកៃនីមួយៗ ក្នុងអំឡុងពេលសម្ភាសន៍ ពួកគេក៏បានឮពាក្យក្នុងភាសារូកៃកុលសម្ព័ន្ធជាច្រើនដែលមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាយូរមកហើយឬតែស្ទើរតែភ្លេច  ធ្វើឲ្យយើងស្វែងយល់ថា នេះមិនត្រឹមតែជាដំណើរការនៃការរៀបចំសម្រាប់ការតាំងពិពណ៌ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាដំណើរសម្រាប់ក្រុមជនជាតិភាគតិចដើម្បីស្វែងរកខ្លួនឯងផងដែរ។

2023-10-02

  អ្នកនិពន្ធ៖ ក្រុមវិចារណកថានៃគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ FIHRM-AP   លើកកម្ពស់ការផ្សះផ្សានិងការរួបរួមរវាងក្រុមជនជាតិភាគតិច - ការពិភាក្សាអំពីគ្រោងការណ៍សកម្មភាពផ្សះផ្សានៃសារមន្ទីរនានានៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ជនជាតិដើមភាគតិច (Indigenous Peoples) ភាគច្រើនសំដៅទៅលើ "ក្រុមមនុស្សដែលរស់នៅលើដីជាក់លាក់មួយដំបូង" ។ ពួកគេមានភាសា វប្បធម៌ ជំនឿ និងប្រព័ន្ធចំណេះដឹងផ្ទាល់ខ្លួន បង្កើតប្រព័ន្ធសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយតែមួយគត់ ហើយពួកគេរក្សាទំនាក់ទំនងយ៉ាងស៊ីជម្រៅជាមួយទឹកដីដែលពួកគេរស់នៅ។[1]ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយក្រោមឥទ្ធិពលនៃចក្រពត្តិ និយមទំនើប និងក្រោមអាណានិគមនិយម  ជនជាតិដើមបែជាក្លាយទៅជាក្រុមងាយ​រងគ្រោះដ៏លំបាកដែលត្រូវបានសង្កត់សង្កិនដោយរបបបរទេសក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ហើយរហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ  នៅតែប្រឈមមុខនៅក្នុងសង្គមដូចជា កង្វះតំណាងផ្នែកនយោបាយ[2] កង្វះឱកាសសម្រាប់សេវាសង្គម ការបាត់បង់ភាសា និងវប្បធម៌  និងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនទៀត។គួរប្រឈមនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏លំបាកឡើងវិញយ៉ាងម៉េច(Difficult History) ជំរុញការផ្សះផ្សារវាងជនជាតិដើមភាគតិច និងក្រុមមិនមែនជាជនជាតិភាគតិច កែលម្អស្ថានភាពបរិបទ  វប្បធម៌ នយោបាយ និងសង្គមរបស់ពួកគេ ជាដើម  គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃការអនុវត្តបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។

2022-11-28

ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ  សារមន្ទីរដើរតួនាទីជាស្ពានសម្រាប់ទំនាក់ទំនងបញ្ហាទស្សនិកជន តើសកម្មភាពជាក់លាក់អ្វីដែលអាចទទួលយកបន្ថែមមួយកម្រិតទៀត?សហព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (FIHRM-AP)ឆ្លើយតបទៅនឹងសមាជ ICOM "ថាមពលនៃសារមន្ទីរ"នៅទីក្រុងប្រាកPrague ឆ្នាំនេះក្នុងប្រធានបទ(អំណាចនៃសារមន្ទីរ)  គំរូនៃការសិក្សា និងបណ្តុះបណ្តាលសិទ្ធិមនុស្សចល័តបន្តពីឆ្នាំ 2020 លើកនេះ សកម្មភាពសិក្សារួមគ្នាជាបន្តបន្ទាប់ត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការក្រោមប្រធានបទ  "ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស"  តាមរយៈការជួបប្រជុំប្រចាំខែ ការត្រួតពិនិត្យជាក់ស្តែងនិងសិក្ខាសាលាបានបន្តពិភាក្សាអស់រយៈពេលប្រាំខែ  លើកនេះFIHRM-APបានអញ្ជើញអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន12និងសារមន្ទីរជាតិចំនួន9ឱ្យចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះទាំងអស់គ្នា  ហើយភាគីទាំងពីរបានរួមគ្នាបង្កើតសកម្មភាពលើបញ្ហាអាកាសធាតុ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ FIHRM-APពិចារណាឡើងវិញអំពីភាពខុសនិងដូចគ្នារវាងNGOនិងសារមន្ទីរ   ព្រឹត្តិការណ៍នេះមានគោលបំណងលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនិងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងលើកកម្ពស់និងពិចារណាបន្ថែមទៀតអំពីផែនការសកម្មភាពសម្រាប់បញ្ហាអាកាសធាតុនិងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សជាមួយនឹងកម្លាំងនៃភាគីទាំងពីរ។ក្នុង​វគ្គ​សិក្សា​រួម​លើក​ទី​មួយ​នេះ ​បាន​អញ្ជើញលោកឈឹនស៊ឹធីង( Chen Shiting )អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៃ​សមាគម​សម្ព័ន្ធ​សកម្មភាព​ពលរដ្ឋ​បៃតង ​ឱ្យ​ពន្យល់​ពី​បញ្ហា​អាកាសធាតុ   អាច​មើល​ឃើញ​ថានៅលើបញ្ហាអាកាសធាតុ ​សមាគម​ប្រជាពលរដ្ឋមានគំនិតផ្តួចផ្តើម​ក្នុង​ការ​តស៊ូ​មតិ និង​លើក​កម្ពស់​សកម្មភាព​ដ៏​មាន​អត្ថប្រយោជន៍​ដូចជា៖ការផ្សព្វផ្សាយគោលនយោបាយ សន្និសីទសារព័ត៌មាន ការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀន និងទម្រង់ផ្សេងៗទៀត។ម៉្យាងវិញទៀត នៅផ្នែកខាងសារមន្ទីរបានអញ្ជើញលោក ហ័ងស្យុយ(Huang Xu )សហការីស្រាវជ្រាវនៃសារមន្ទីរជាតិវិទ្យាសាស្ត្រធម្មជាតិ ដោយលើកយកយុទ្ធសាស្ត្រពិព័រណ៍រូបភាពអាកាសធាតុធ្វើជាប្រធានបទ"ការតាំងពិព័រណ៍រូបថតណានហ្វុងNanfeng៖រឿងនិទាននៅភូមិតៃស៊ីTaixi"ធ្វើជាឧទាហរណ៍   ដើម្បីពន្យល់ពីរបៀបដែលសារមន្ទីរ អនុវត្ត ពិភាក្សានិងស្រាវជ្រាវបញ្ហាអាកាសធាតុ   ផ្តល់នូវការឆ្លុះបញ្ចាំងនិងឯកសារយោងពេញលេញនៃការតាំងពិព័រណ៍។ហើយតាមរយៈទម្រង់ជាសិក្ខាសាលាបានពិភាក្សាអំពីពេលវេលា   ពិភាក្សានិងចែករំលែកអំពីភាពខុសគ្នានិងការស្រមើលស្រមៃរវាងសារមន្ទីរនិងNGOហើយពិចារណាបន្ថែមទៀតអំពីលទ្ធភាពនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងភាគីទាំងពីរជាបញ្ហារួម។ មនុស្សម្នាក់ រឿងល្ខោនមួយ ចាក់បញ្ចូលទម្រង់ទំនាក់ទំនង អន្តរកម្មផ្សេងៗគ្នានិងទស្សនៈ ម៉្យាងទៀត  ចំពោះបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ក្រៅពីគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់NGO និងប្រភេទនៃការតាំងពិពណ៌នៅក្នុងសារមន្ទីរ តើមានមធ្យោបាយទំនាក់ទំនងផ្សេងទៀតទេ? FIHRM-AP បានអញ្ជើញ "ក្រុមល្ខោនជឺលែវ Zhi Liao" ឱ្យប្រើទម្រង់នៃការសម្តែងភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែងដើម្បីដឹកនាំអ្នកចូលរួមធ្វើការពិភាក្សា។ជាមួយនឹងថាមពលនៃការសម្ដែង បានផ្តល់នូវការគិតនិងអន្តរកម្មកាន់តែសម្បូរបែប។ជាដំបូង សូមអញ្ជើញអ្នកចូលរួមឱ្យចែករំលែកពីកង្វល់របស់ពួកគេអំពីបញ្ហាអាកាសធាតុ ប្រើវិធីនៃការសម្តែងដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ឡើងវិញ  និងគិតអំពីទំនាក់ទំនងប្រចាំថ្ងៃរវាងអាកាសធាតុ និងមនុស្ស ហើយផ្តល់ការសម្តែងដោយខ្លួនឯងធ្វើជាការឆ្លើយតបដល់ទស្សនិកជន។ជាចុងក្រោយ  មេក្រុមល្ខោនលោក កៅអ៊ុយជឹន និងសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកល្ខោន ឈឹនជឹងអ៊ី បានចែករំលែកករណីនៃការរៀបចំផែនការមេរៀនសហគមន៍និងកិច្ចតែងការរចនាផែនការមេរៀនរបស់សាលា  តាមរយៈទម្រង់នៃ"ការសម្ដែង" បានផ្តល់នូវទស្សនៈថ្មី និងកន្លែងពិភាក្សារវាងសារមន្ទីរ និងNGOសម្រាប់ការទំនាក់ទំនងរវាងទស្សនិកជន ឬអ្នកចូលរួមពិភាក្សាបញ្ហា ។

អត្ថបទពិសេស

2023-10-02

ការងាររបស់ខ្ញុំ បច្ចុប្បន្នខ្ញុំជាអ្នកឯកទេសវប្បធម៌នៃមូលនិធិវប្បធម៌ជាតិសាធារណៈ Ainu ។(The Foundation for Ainu Culture)ធ្វើការនៅ UPOPOY (UPOPOY: National Ainu Museum and Park)ដែលជានិមិត្តរូបនៃសមូហភាពជនជាតិ។  UPOPOY គឺជាស្ថាប័នវប្បធម៌មួយដែលត្រូវបានសាងសង់នៅក្នុងទីប្រជុំជន Shiraoi ភាគខាងត្បូងនៃកោះហុកកៃដូ គឺជាស្ថាប័នជាតិឯកទេសដំបូងគេដែលបង្ហាញអំពីវប្បធម៌ Ainu ។ គោលបំណងនៃការបង្កើតUPOPOYគឺដើម្បីបម្រើជា"មូលដ្ឋានសម្រាប់ការរស់ឡើងវិញនិងការបង្កើតវប្បធម៌Ainu។ល។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វាក៏ជា"ការសម្លឹងមើលទៅអនាគត ការគោរពសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ការកសាងភាពចម្រុះនិងភាពសម្បូរបែបដោយគ្មានការរើសអើង  ពោរពេញដោយថាមពលនៃនិមិត្តរូបសង្គម"(ដកស្រង់ចេញពីគេហទំព័រUPOPOY)។ នៅក្នុងUPOPOYមាន"សារមន្ទីរជាតិAinu"(National Ainu Museum)និង "ឧទ្យានជាតិ Ainu"(National Ainu Park)។ ឧទ្យាននេះ គឺជាសារមន្ទីរវាលមួយដែលត្រូវបានរចនាឡើងតាមរយៈសម្ភារៈបរិក្ខារផ្សេងៗ ដូចជា សាលផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ សាលសិក្សា សិក្ខាសាលា និងកូតាន់បុរាណ ដែលអ្នកអាចទស្សនានូវបទពិសោធន៍ជីវិតនិងទេសភាពកាលពីអតីតកាល។ បានរចនាការអនុវត្តន៍បទពិសោធន៍ជាច្រើនដើម្បីស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្ត  វប្បធម៌ អាហារ សម្លៀកបំពាក់ លំនៅដ្ឋាននិងការដឹកជញ្ជូនរបស់ប្រជាជនAinu និងវគ្គសិក្សាសិល្បៈ និងសិប្បកម្ម។ UPOPOY បើកដំណើរការនៅឆ្នាំ ២០២០។ សាវតារ​របស់​វា​ទាក់ទង​នឹង​ប្រវត្តិ​ដ៏​យូរ​អង្វែង​របស់​ជនជាតិAin  នៅទីបំផុតការទាមទារមានពាក់ព័ន្ធទៅនឹង"ជនជាតិដើមភាគតិច"ដូចដែលត្រូវបានកំណត់យ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងច្បាប់របស់ប្រទេសជប៉ុន។ ធ្វើជាមជ្ឈមណ្ឌលជាតិដែលទើបតែបើកបានបីឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ   ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនៅតំបន់Shiraoi-cho កាលពីដើមឡើយមានសារមន្ទីរឯកជន"សារមន្ទីរជាតិAinu"ដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រជាជន Ainu ខ្លួនឯង(The Ainu Museum)។ ដោយសារនៅទល់មុខសារមន្ទីរនោះមានបឹងPoroto ដូច្នេះត្រូវបានគេហៅថា"Poroto Kotan"(kotanនៅក្នុងភាសាAinuមានន័យថា "ការតាំងទីលំនៅ ភូមិ" ) ។ ជនជាតិ Ainuជាអ្នកណែនាំវប្បធម៌ដោយខ្លួនឯងនៅតាមសារមន្ទីរ ឬតំបន់ទេសចរណ៍ជាច្រើនកន្លែងនៅកោះហុកកៃដូ។ ក្នុង​ចំណោម​នោះតំបន់Shiraoi-cho ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ជា​ទីតាំង​បេក្ខភាព​សម្រាប់​ការ​សាងសង់​បរិក្ខារ​ជាតិ។ នៅឆ្នាំ 2018មូលនិធិសាធារណៈផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ Ainuរបស់ស្ថាប័នជាតិ ទីភ្នាក់ងារលើកកម្ពស់ការស្រាវជ្រាវ(Foundation for Research and Promotion of Ainu Culture)និងសារមន្ទីជាតិ Ainu(Ainu Museum Foundation)ទទួលខុសត្រូវលើប្រតិបត្តិការPoroto  Kotan បានរួមបញ្ចូលគ្នា  ក្លាយជាប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការបច្ចុប្បន្ន។ ខ្ញុំបានធ្វើការនៅក្នុងសារមន្ទីរជាតិAinuតាំងពីខែមេសាឆ្នាំ២០១៣ មុនពេលរួមបញ្ចូលគ្នា។ ឥឡូវនេះវាគឺជាការងារចម្បងនៅក្រោមកម្មសិទ្ធិរបស់UPOPOY  ហើយក៏ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការណែនាំអំពីជីវិតបុរាណរបស់ជនជាតិAinuដល់ភ្ញៀវទេសចរណ៍  ព្រម​ទាំង​ការ​ណែនាំ​ពី​សិល្បៈ​សម្តែង​បែប​ប្រពៃណី​របស់​ជនជាតិ​Ainu នៅតំបន់"kotanកូតាន់បុរាណ"ដែលអាចទទួលបាននូវបទពិសោធន៍ជីវិតនិងទេសភាពកាលពីអតីតកាល។ល។

2022-11-28

ណែនាំអ្នកនិពន្ធ【ជូជីង​ជុងជឹKomai Tadashi】 កើតក្នុងឆ្នាំ 1972នៅ ទីក្រុងហ្គូសូខេត្តណារ៉ា ប្រទេសជប៉ុន ។ចាប់ពីឆ្នាំ 1998 គាត់បានបម្រើការជាបុគ្គលិកវិចិត្រកម្មនៅពេលដែលសារមន្ទីរ សួយភីងសឹបើកដំណើរការ   ហើយនៅឆ្នាំ 2015គាត់បានក្លាយជានាយកសារមន្ទីរ។តាម​រយៈ​សកម្មភាព​នានា​ដូច​ជា អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​នៃ​សារ​មន្ទីរ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង"គម្រោងនៃការចងចាំពិភពលោក"។នឹងផ្សព្វផ្សាយគំនិតបង្កើតរបស់សួយភីងសឹទៅកាន់ពិភពលោក។បានបម្រើការជាវគ្គសិក្សាទ្រឹស្តីសិទ្ធិមនុស្សនៅសាកលវិទ្យាល័យនារីកូបេ  និពន្ធរួម៖ ការបោះពុម្ពថ្មីនៃ "ប្រភពដើមនៃសមាគមន៍សួយភីងសឹ"(ជៀហ្វាងគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ​ ឆ្នាំ2002)"កំដៅ និងពន្លឺនៃសេចក្តីប្រកាសរបស់សមាគមន៍"(ជៀហ្វាងគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ​ ឆ្នាំ2012)"បញ្ហាកុលសម្ព័ន្ធទំនើប" ("ការបង្រៀន៖ បញ្ហាកុលសម្ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនសម័យទំនើប 1 (កំណត់ចំណាំ 2)" ជៀហ្វាងគ្រឹះស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយ​  ឆ្នាំ2002)។ ការណែនាំពីអង្គភាព៖ សារមន្ទីរសួយភីងសឹ បានបើកនៅខែឧសភាឆ្នាំ1998 នៅទីតាំងដើមកាលបង្កើតសមាគមន៍សួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិ កាស៊ីវ៉ាបារ៉ា ទីក្រុងហ្គូសូខេត្តណារ៉ា។ការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះការរស់ឡើងវិញនៃវប្បធម៌សិទ្ធិមនុស្ស  និងគំនិតនៃសិទ្ធិមនុស្សជាទូទៅ  បញ្ជូនព័ត៌មានគ្រប់ប្រភេទស្តីពីបញ្ហារើសអើង និងសិទ្ធិមនុស្ស។ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2015សមាគមន៍សួយភីងសឹ បានចូលរួមជាលើកដំបូងនៅក្នុងអង្គប្រជុំ FIHRM (សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស) នៅទីក្រុងវែលលីងតុនប្រទេសនូ វែលសេឡង់ ហើយក្នុងខែធ្នូឆ្នាំដដែលបានក្លាយជាសមាជិកដំបូងគេរបស់ FIHRM នៃអង្គការជប៉ុន ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកសមាគមន៍សួយភីងសឹបានផ្សព្វផ្សាយសកម្មភាពកម្មវិធីផ្សេងៗ និងចែករំលែកទូទាំងពិភពលោក "ស្វែងរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស និងសន្តិភាព" ជាគំនិតនៃការបង្កើតសមាគមន៍នេះ។ នៅខែឧសភាឆ្នាំ 2016 សមាគមន៍សួយភីងសឹនៅលើ ICOM (សន្និសីទសារមន្ទីរអន្តរជាតិ)  និងសន្និសីទ FIHRM រ៉ូសារីអូ(អាហ្សង់ទីន)ណែនាំ"សមាគមន៍សួយភីងសឹ និងសមាគមន៍ហ៊ឹងភីង បានធ្វើកំណត់ត្រាប្រជាជនដែលត្រូវបានរើសអើងហួសព្រំដែន"(5 ចំណុចនៃសម្ភារៈប្រវត្តិសាស្ត្រដែលប្រមូលបានដោយសារមន្ទីរ សួយភីងសឹ) ត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិរៀបចំសៀវភៅសិក្សាUNESCOនៃតំបន់អាស៊ី​ប៉ាស៊ី​ហ្វិ​ចក្នុង"ការចងចាំពិភពលោក" ។ហើយខិតខំបំពេញការចុះឈ្មោះអន្តរជាតិតាមគោលដៅ។នៅថ្ងៃទី 3 ខែមីនា ឆ្នាំ 2022 ក្នុងឱកាសគម្រប់ខួប 100 ឆ្នាំនៃការបង្កើតសួយភីងសឹ  សារមន្ទីរក៏បានបើកដំណើរការឡើងវិញបន្ទាប់ពីជួសជុលរួច។ បុព្វកថា     នៅថ្ងៃទី 3 ខែមីនា ឆ្នាំ 1922 នៅសាលវិហារសាធារណៈនាទីក្រុងក្យូតូ គោលបំណងគឺដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសន្តិភាពរបស់មនុស្ស  សមាជិកស្ថាបនិកនាំមុខគេ គឺជាក្រុមយុវជនដែលកើត និងធំធាត់នៅក្នុងទីតាំងកាស៊ីវ៉ាបារ៉ា ទីក្រុងហ្គូសូខេត្តណារ៉ាការបង្កើសមាគមន៍សួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិបានចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការលុបបំបាត់ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធ  ចលនារំដោះកុលសម្ព័ន្ធដែលមានគោលបំណងលើកកម្ពស់សេរីភាព និងសមភាព ការបង្កើតសិទ្ធិមនុស្ស។ល។អ្នកជំនាន់មុនជាច្រើនដែលបានចូលរួមក្នុងចលនាសួយភីងសឹ បានបញ្ជូនបន្ត បន្សល់ទុកស្មារតីបែបនេះ។ដើម្បី​បន្ត​ដំណើរ​ការ​តស៊ូ​របស់​ពួក​គេ​ទៅ​កាន់​កូនចៅ​ជំនាន់​ក្រោយ  នៅខែឧសភា ឆ្នាំ1998 ជាមួយនឹងការបរិច្ចាគពីទូទាំងប្រទេស សារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រ សួយភីងសឹ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅកាស៊ីវ៉ាបារ៉ា   ដែលជាទីកន្លែងដើមកំណើតរបស់ សួយភីងសឹ(ក្នុងឆ្នាំ 1999ប្តូរឈ្មោះជាសារមន្ទីរសួយភីងសឹ ) ។ គំនិត​​បង្កើត​ដែលអាចធ្វើឱ្យភ្ញាក់រឭក សេចក្តីប្រកាសនៃការបង្កើតសមាគមន៍ថ្នាក់ជាតិសួយភីងសឹគឺ"រំដោះខ្លួនអ្នកតាម រយៈការគោរពអ្នកដទៃ"ផ្សព្វផ្សាយ"សូមឱ្យពិភពលោកមានភាពកក់ក្តៅនិងភាពត្រចះត្រចង់" វាគឺជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សដំបូងដែលបញ្ចេញដោយបុគ្គលដែលត្រូវបានរើសអើងផ្ទាល់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជប៉ុន និងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោក។ទស្សននៃការបង្កើតសួយភីងសឺកគឺបង្កើតការកំណត់អត្តសញ្ញាណ(identity)ផ្សេងៗគឺសុទ្ធតែត្រូវបានសង្គមអាចទទួលយកបាន  ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ បង្កើតសង្គមមួយដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការរើសអើង។លើកលែងតែកុលសម្ព័ន្ធ(Burakumin)   គំនិតនេះក៏បានទាក់ទាញសម្លេងរំពងរបស់មនុស្សជាច្រើនផងដែរ  សម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយជនជាតិកូរ៉េនៅប្រទេសជប៉ុន និង "Uchinanchu" (ជនជាតិអូគីណាវ៉ា)ជនជាតិអៃនូ Ainuនិងអ្នកបានជាសះស្បើយពីជំងឺ Hanឃ្លង់ជាដើម  ហើយចលនាតស៊ូដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សក៏នាំមកនូវភាពរំភើប និងភាពក្លាហានផងដែរ។ថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់ "បៃឌីង" (Pekuchon) ដែលត្រូវបានរើសអើងនៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងជើងផង ដែរ។ នៅខែមេសាឆ្នាំ 1923 ភាគច្រើនជាជនជាតិ"បៃឌីង" បានបង្កើតសមាគមន៍ហឹងភីងសឹ (Hyonpyonsa) ។ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការផ្លាស់ប្តូរសម្ព័ន្ធភាពរវាង សួយភីងសឹ  និងហឹងភីងសឹគឺជាកំណត់ត្រាមួយដែលផ្អែកលើសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាព សមភាពភាតរភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងតម្លៃមនុស្សជាសកលផ្សេងទៀត  ហើយកត់ត្រាទិន្នន័យប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការផ្លាស់ប្តូរនេះ"សមាគមន៍សួយភីង និងសមាគមន៍ហ៊ឹងភីង បានធ្វើកំណត់ត្រាប្រជាជនដែលត្រូវបានរើសអើងហួសព្រំដែន"នៅឆ្នាំ 2016ត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិរៀបចំសៀវភៅសិក្សាUNESCOនៃតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិចក្នុង"ការចងចាំពិភពលោក" ។ហើយ ការបង្កើតសមាគមន៍សួយភីងសឹ ក៏បានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្រៅប្រទេសផងដែរ។ទស្សនាវដ្ដីអាមេរិច "The Nation" នៅថ្ងៃទី 5 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ1923ក៏បានបោះពុម្ពផ្សាយអត្ថបទមួយដែលមានការបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេសពីសេចក្តីប្រកាសសមាគមន៍សួយភីងសឹ ។ តើអ្វីទៅជាការប៉ុនប៉ងលុបបំបាត់ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធរបស់សួយភីងសឹ? ជាមួយនឹងទស្សនៈនៃសេចក្តីប្រកាសពីការបង្កើតសួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិ គោលដៅនៃសកម្មភាពគឺដើម្បីលុបបំបាត់ជនជាតិភាគតិចក្នុងសង្គម"ប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធ"ដែលទទួលរងដោយការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធ។ឫសគល់នៃការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធ   បានមកពីការរើសអើងអត្តសញ្ញាណរបស់ប្រទេសជប៉ុនចំពោះប្រព័ន្ធអត្តសញ្ញាណបុរេទំនើប (pre-modern era) ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅថា  ការរើសអើងអត្តសញ្ញាណដោយមនុស្ស "កខ្វក់"កំពុងបន្តអនុវត្តន៍ ការរើសអើងអត្តសញ្ញាណ។ ទោះបីជាការលុបចោលប្រព័ន្ធអត្តសញ្ញាណស្របច្បាប់ក្រោយពេលដែលប្រទេសជប៉ុនក្លាយជាប្រទេសទំនើបក៏ដោយ ហើយស្ថានភាពនៃ "កខ្វក់" ត្រូវបានលុបចោលនៅឆ្នាំ1871ផងដែរ ប៉ុន្តែ​ការរើសអើងប្រឆាំងនឹងជនជាតិភាគតិចបាន​រៀបចំ​ឡើង​វិញនៅក្នុងសង្គមស៊ីវិលសម័យទំនើប បានបង្កើតជាបញ្ហាសង្គមនៅក្នុងសង្គមជប៉ុនម្តងទៀត។ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាប្រព័ន្ធវណ្ណៈ ដូចជាប្រទេសឥណ្ឌា "មិនអាចប៉ះពាល់បាន(Untouchables)"  " មនុស្សដែលគេបោះបង់ចោល(outcasts)" ហើយនិងអ្នកដែលត្រូវបានរើសអើងថាជា "ដាលីត(Dalit)" (មិនអាចប៉ះពាល់បាន   មនុស្សដែលគេបោះបង់ចោល  ជនជាតិដាលីត)ទាំងនេះគឺសំដៅ​ទៅ​លើ​ឈ្មោះ​ផ្សេង​គ្នា​នៃ​មនុស្ស​ដែល​ត្រូវ​បាន​រើស​អើង​មិន​មែន​ជា​ជាតិ​សាសន៍​ផ្សេង​គ្នា​)ដែលមានភាពស្រដៀងគ្នា។ ម៉្យាងទៀតក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ1946  ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើក្នុងមាត្រាទី14 នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញជប៉ុន ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការរើសអើងទាក់ទងនឹង "ស្ថានភាពសង្គមនិងគ្រួសារ"  ដូចនៅក្នុង ខែធ្នូ ឆ្នាំ1965  ដែលបានអនុម័តដោយមហាសន្និបាតលើកទី 20 នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ នូវ"អនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងពូជសាសន៍(ICERD)"  កំណត់ថាជាការរើសអើង"ពូជអំបូរ" នេះ​បង្ហាញ​ថា ការ​លុប​បំបាត់​ការ​រើសអើង​បាន​ក្លាយ​ជា​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដ៏​សំខាន់​ទាំង​ក្នុង​និង​ក្រៅ​ប្រទេស។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ1868  ប្រទេសជប៉ុនបានលើកកម្ពស់ "ការស្ដារឡើងវិញនូវមេជី"  ជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃប្រទេសទំនើបរបស់ខ្លួន។ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការរើស អើងអត្តសញ្ញាណមុនសម័យទំនើប បានបង្កើតការរើសអើងលំដាប់ថ្មីនៅក្នុងសង្គមថ្មី (*ប្រធានបទនេះងាយយល់ច្រឡំ។ ការរើសអើងមិនមានចេតនា"រៀបចំ" ទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមធម្មជាតិនៅក្នុងសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គមថ្មី) និងការរើសអើងប្រឆាំងនឹងប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធនៅតែមាននៅក្នុងសង្គមស៊ីវិលសម័យទំនើប។ជាពិសេសចាប់ផ្តើមនៅប្រហែលឆ្នាំ 1900 ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ  ដូច្នេះហើយរដ្ឋាភិបាល និងអង្គភាពផ្សេងទៀតបានចាប់ផ្តើមព្យាយាមជំរុញចលនាកែលម្អកុលសម្ព័ន្ធតាមរយៈគោលនយោបាយពីលើចុះក្រោម  និងលើកកម្ពស់ការរួមបញ្ចូលកុលសម្ព័ន្ធ និងប្រជាជនមិនមែនកុលសម្ព័ន្ធ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធនៅតែមិនពេញចិត្តនឹងរឿងនេះដដែល   បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ ពួកគេបានចាប់ផ្ដើមចលនារំដោះឯករាជ្យដោយឯកឯង ដើម្បីស្វែងរកសេរីភាព សមភាព និងភាតរភាព   សង្ឃឹម​ថា​នឹង​សម្រេច​បាន​ការ​រំដោះ​ការ​រើសអើង​កុលសម្ព័ន្ធ។ សមាគមន៍សួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិបានជំរុញចលនារំដោះប្រជាជនកុលសម្ព័ន្ធឯករាជ្យយ៉ាង​ពិតប្រាកដ។ គោលដៅសំដៅលើសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស នៅឆ្នាំ1942  ទោះបីជាសមាគមន៍សួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិត្រូវបានរំលាយដោយស្របច្បាប់ក៏ដោយ  នៅប៉ុន្តែទស្សនបង្កើតរបស់សួយភីងសឹនៃការស្វែងរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសមភាពរបស់មនុស្ស  ក្រោយមកនៅតែត្រូវបានទទួលមរតកបន្តហើយចលនាដើម្បីរំដោះកុលសម្ព័ន្ធក៏នៅតែបន្តដំណើរការ។ នៅឆ្នាំ 1948 អង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តគោលការណ៍គោរពសិទ្ធិមនុស្ស"សេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស"  នៅឆ្នាំ 1995  "ទសវត្សរ៍អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការអប់រំសិទ្ធិមនុស្ស"  បានចាប់ផ្តើមផ្សព្វផ្សាយ។ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2005 មក  អង្គការសហប្រជាជាតិបានតស៊ូមតិលើ "ការពេញនិយមសិទ្ធិមនុស្ស"   ទាំងអស់នេះមានឥទិ្ធពលយ៉ាងខ្លាំង ហើយនិន្នាការនៃការបង្កើតសិទ្ធិមនុស្សបានក្លាយទៅជាការឯកភាពពិភពលោកបន្តិចម្តងៗ។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត នៅឆ្នាំ 2015​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​នៃការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​និរន្តរភាព​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ   ប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់បានអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទនូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកប ដោយនិរន្តរភាព (SDGs)  គោលដៅគឺដើម្បីបង្កើតអនាគតមួយដែលគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានទុកចោល ហើយមនុស្សគ្រប់រូបនៅលើភពផែនដីអាចរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏រុង រឿងនិងសប្បាយរីករាយ។ដើម្បីបង្កើតសង្គមប្រកបដោយនិរន្តរភាព ក្នុងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាព ដោយយកសិទ្ធិមនុស្សជាពាក្យគន្លឹះ  បានកំណត់គោលដៅស្នូលចំនួន 17 និងគោលដៅលម្អិតចំនួន 169  នេះក៏ស្របតាម "លំនាំ" គំនិតរបស់សួយភីងសឹ ដូច​គ្នា ​"យល់ពីគោលការណ៍នៃធម្មជាតិរបស់មនុស្ស  និងឆ្ពោះទៅមុខជាមួយនឹងគោលដៅនៃកម្រិតខ្ពស់បំផុតរបស់មនុស្ស"។ ក្នុងនាមជាសារមន្ទីរដំបូងបង្អស់របស់ប្រទេសជប៉ុនដែលបានក្លាយជាសមាជិកនៃសហព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស (FIHRM) តាមរយៈ "ការចងចាំពិភពលោក"និងសកម្មភាព FIHRM នឹងបានផ្សព្វផ្សាយគំនិតរបស់សួយភីងសឹ ទៅទូទាំងពិភពលោក។ តាមរយៈការបង្ហាញ និងការបញ្ជូនព័ត៌មានទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមនុស្ស សារមន្ទីរសួយភីងសឹព្យាយាមស្វែងរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស  ហើយការផ្សព្វផ្សាយសកម្មភាពទាំងនេះទទួលបានការជួយជ្រោមជ្រែងពីអង្គការរៀបចំផ្សេងៗ។សារមន្ទីរស្ថិតនៅទីតាំងកាស៊ីវ៉ាបារ៉ា ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ 1999  សារមន្ទីរសួយភីងសឹផ្គុំឡើងដោយក្រុមផ្សេងៗដែលសហប្រតិបត្តិការជាមួយសមាគមន៍ក្នុងតំបន់។ដើម្បីទទួលស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរណ៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលមកទស្សនា   កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងស្រុកបានជួសជុលសួនច្បារដែលនៅជាប់នឹងសារមន្ទី និងពង្រឹងការដាំដុះ និងដាំដំណាំបៃតង។ ម៉្យាងទៀត ដើម្បីពន្លឿន និងគាំទ្រដល់គម្រោងផ្សេងៗរបស់សារមន្ទីរ  ការថែរក្សាសារមន្ទីរ  ពលិកម្មដល់ការអភិវឌ្ឍ  ការអប់រំនៅខេត្តណារ៉ា  កីឡា សាសនា សហគ្រាស សហជីពនិងក្រុមផ្សេងទៀតបានរួមគ្នាបង្កើតសមាគមន៍សារមន្ទីរសួយភីងសឹ។  ក្រុមមួយក្នុងចំនោមក្រុមដែលបានចូលរួមជាមួយសមាគម "សហព័ន្ធសម្ព័ន្ធភាពរំដោះកុលសម្ព័ន្ខេត្តណារ៉ា" ជាមួយនឹងស្មារតីនៃសួយភីងសឹធ្វើជាមូលដ្ឋាន និងទទួល​មរតក​ពី​ចលនា​រំដោះ​កុលសម្ព័ន្ធ  ជារៀងរាល់ឆ្នាំចំនួនជាក់លាក់នៃការទិញសំបុត្រចូលទស្សនាសារមន្ទីរសួយភីងសឹបានបង្កើនចំនួនមនុស្សចូលសារមន្ទីរ។ទន្ទឹមនឹងនេះជាផ្នែកមួយនៃសកម្មភាពរំលឹកខួបលើកទី 100 នៃការបង្កើតសួយភីងសឹ  ក្នុងឱកាសនៃការ កែលម្អសារមន្ទីរជាថ្មីតាំងពិព័រណ៍នេះ  ក៏បានសហការជាមួយសមាគមដើម្បីពិនិត្យមើលមាតិកាបង្ហាញ  ដើម្បីទទួលយកមតិរបស់ភាគីទាំងអស់ដែលមាន ទស្សនៈខុសៗគ្នា ធ្វើឱ្យខ្លឹមសារនៃការតាំងពិពណ៌កាន់តែសម្បូរបែប។ ជាលទ្ធផល អ្នកទស្សនាជាច្រើនបានបន្សល់ទុកនូវចំណាប់អារម្មណ៍ "រំជួលចិត្តយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ " របស់ពួកគេ។ នៅក្នុង "ផ្នែក epilogue" នៃការតាំងពិព័រណ៍ដែលបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព  បានដាក់តាំងបង្ហាញនូវពាក្យដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ដែលបន្សល់ទុកដោយជនល្បីៗ និង "ពាក្យគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍" ដែលរួមចំណែកដោយប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញ។ នៅលើជញ្ជាំងបន្ទប់ពណ៌ស  បានតាំងបង្ហាញជាផ្ទាំងអក្សរក្នុងទម្រង់អក្សរថេរនូវគំនិតផ្ដើមរបស់សួយភីងសឹ"បង្កើតពិភពលោកដ៏កក់ក្តៅ" និងសម្រង់ផ្សេងទៀត (សូមមើលរូបភាពខាងក្រោម)  នៅលើជញ្ជាំងបានតំឡើងម៉ូនីទ័រធំចំនួនប្រាំ  ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបង្ហាញពីអត្ថបទដែលអ្នកទស្សនាមានអារម្មណ៍រំជួលចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ តំបន់នេះត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា "សារមន្ទីរភាសា" ផងដែរ។នៅពេលអនាគត យើងនឹងបន្តផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវ "ពាក្យដែលរំជើបរំជួលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ" បែបនេះ។ សង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា នរណាម្នាក់ក៏អាចចូលរួមក្នុងតំបន់តាំងពិព័រណ៍នេះ  ហើយនឹងអាច​ក្លាយ​ជា​លំហមួយ ដែល​អ្នក​រាល់​គ្នា​អាច​ចែក​រំលែក​គំនិត​នៃ  "ការ​សម្រេច​សេចក្តី​ថ្លៃថ្នូរ​របស់​មនុស្ស"។ "បង្កើតពិភពលោកដ៏កក់ក្តៅ" ពីការបង្កើត សួយភីងសឹក្នុងឆ្នាំ 1992 គឺជាយុទ្ធនាការដើម្បីលុបបំបាត់ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធនិងការបង្កើតសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេសត្រូវបានអនុវត្តនិងរីកចម្រើនអស់រយៈពេល 100 ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែក្រឡេកទៅមើលប្រទេសជប៉ុនសព្វថ្ងៃ  ជនជាតិភាគតិចក្នុងសង្គមដែលរើសអើង ដែលបានបង្កើតសមាគមន៍សួយភីងសឹកាលពីដំបូង  ការរើសអើងដែលពួកគេទទួលរងនឹងនៅតែបង្ហាញនៅក្នុងកិច្ចសន្យាអាពាហ៍ ពិពាហ៍ ឬអចលនទ្រព្យជាដើម។ វាពិបាកក្នុងការនិយាយថាការរើសអើងត្រូវបានលុបចោលទាំងស្រុង។ ក្រៅពីនេះ ឥឡូវនេះក៏នៅតែមានអាកប្បកិរិយាអាក្រក់ជា​ច្រើន  ប្រើការយល់ខុសទាញយកប្រយោជន៍ពីបម្រាមរបស់មនុស្សទូទៅ និង  ទំនាក់ទំនងកុលសម្ព័ន្ធ  ដូចជាមូលហេតុដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាមានការយល់ដឹងមិនគ្រប់គ្រាន់អំពីបញ្ហាកុលសម្ព័ន្ធ  ការលក់សៀវភៅតម្លៃខ្ពស់ជាដើម  សុទ្ធតែប្រើបញ្ហាកុលសម្ព័ន្ធជាលេស ដើម្បីស្វែងរកផលប្រយោជន៍មិនសមរម្យពីមនុស្ស  ឬសុំឱ្យពួកគេធ្វើអ្វីៗដោយគ្មានកាតព្វកិច្ច។អាកប្បកិរិយាទាំងនេះក៏ក្លាយជាបុព្វហេតុនៃការរើសអើង និងការយល់ខុសផងដែរ   នៅលើអ៊ីនធឺណិតក៏នៅតែបន្តលេចឡើង នូវសារបង្កាច់បង្ខូច  និងបង្ខូចឈ្មោះកុលសម្ព័ន្ធ  ទាំងនេះបានក្លាយជាមូលហេតុនៃការរើសអើង។ ដោយបានឃើញទិដ្ឋភាពដូចនេះ    នៅឆ្នាំ 2016 ប្រទេសជប៉ុនបានកែទម្រង់ឡើងវិញនូវ "ច្បាប់នៃសិទ្ធិមនុស្សចំនួនបី" គឺ "ច្បាប់សម្រាប់ការលើកកម្ពស់ការលុបបំបាត់ការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធ"  "ច្បាប់លុបបំបាត់ការរើសអើងជនពិការ"  និង  "ច្បាប់លុបបំបាត់ការនិយាយគុំគួន" ។ នៅឆ្នាំ 2019 ច្បាប់  "ការលើកកម្ពស់វិធានការប្រឆាំង អៃនូAinu" ក៏ត្រូវបានអនុវត្តផងដែរ។ នៅក្រោមការរៀបរាប់ពីស្ថានភាពពាក់ព័ន្ធនៃការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធនិងសិទ្ធិមនុស្ស  ទំនាក់ទំនងរវាងចលនារំដោះកុលសម្ព័ន្ធ និងចលនាសិទ្ធិមនុស្ស  តាមរយៈការបង្កើតឡើងដោយតំបន់ក៏បានបង្កើតបណ្តាញទំនាក់ទំនងអន្តរបុគ្គល  ក៏មានការផ្តោតទៅលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីជំនះការរើសអើង។ល។ ជាថ្មីម្តងទៀតយើងនឹងផ្តល់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធទៅកាន់ពិភពខាងក្រៅពីមូលដ្ឋានណារ៉ា។ សារមន្ទីរសួយភីងសឹក៏សហការជាមួយចលនានេះផងដែរ  ដោយ ទទួលបន្ទុកជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការបញ្ជូនព័ត៌មានសិទ្ធិមនុស្ស  ទទួលមរតករបស់ សួយភីងសឹថ្នាក់ជាតិនូវគោលគំនិត ក្នុងការស្វែងរកសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសមភាពរបស់មនុស្ស  និងស្មារតីតស៊ូមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការរើសអើង ហើយបញ្ជូនទស្សនៈនេះទៅអនាគត។ រំពឹងថាយើងអាចចែករំលែករួមគ្នានូវការបួងសួង"បង្កើតពិភពលោកដ៏កក់ក្តៅ" របស់សួយភីងសឹ ហើយខិតខំទាមទារដើម្បីសម្រេចបាននូវគំនិតបង្កើត។ រួមគ្នាបង្កើតសង្គមមួយរួមបញ្ចូលការអធ្យាស្រ័យ   អនុញ្ញាតឱ្យមនុស្សគ្រប់រូបអាចរក្សាភាពដើមរបស់ពួកគេ និងរស់នៅដោយសេរី។យើងជឿជាក់ថា  ចំពោះគំនិតនេះនឹងអាចបង្កើតនូវភាពកងរំពង និងអារម្មណ៍យល់ព្រម ពីអ្នកគ្រប់គ្នាដែលមកសារមន្ទីរសួយភីងសឹ  គឺ"សូមឱ្យមានភាពកក់ក្តៅនិងសិរីរុងរឿងនៅក្នុងពិភពលោក"

2022-11-28

បុព្វកថា FIHRM ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងជំរុញសារមន្ទីរឱ្យចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងបញ្ហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភ័យទោស។ កិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ2022 របស់ FIHRM ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅទីក្រុងអូស្លូក្នុងខែកញ្ញា ដែលរៀបចំឡើងដោយបណ្តាញប្រជាធិបតេយ្យនិងសារ មន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សន័រវេស (Demokratinetverket) កិច្ចប្រជុំរយៈពេលបីថ្ងៃ  ត្រូវបានជ្រើសរើសជាពិសេសដើម្បីតំណាងឱ្យនិមិត្តសញ្ញានៅទីក្រុងអូស្លូ  គឺជាកន្លែងសំខាន់សម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស—សារមន្ទីររដ្ឋធម្មនុញ្ញ អ៊ីហ្សូ ឆ្នាំ1814 (Eidsvoll 1814)   មជ្ឈមណ្ឌលណូបែលសន្តិភាព និងមជ្ឈមណ្ឌល ន័រវេសសម្រាប់ការសិក្សាអំពីការសម្លាប់រង្គាល និងសាសនាភាគតិច(HL-center)  គ្មាន​ន័យឡើយ។ កិច្ចប្រជុំដំបូងបានពិភាក្សាអំពីគំនិតស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលទទួលរងការគៀបសង្កត់ តើគួរទាញយកប្រយោជន៍នៃការគិតបែបរិះគន់ដោយពិភាក្សាអំពីស្វ័យភាព និងភាពបត់បែននៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សរបៀបណា តើរវាងសារមន្ទីរ រដ្ឋាភិបាល និងសហគមន៍មានទំនាក់ទំនងបែបណា និងតើអ្វីជាសម្ពាធសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍? ហើយ​តើ​សារមន្ទីរ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​គួរ​កំណត់​តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ដោយ​របៀប​ណា ​និង​ធ្វើ​អន្តរកម្ម​ជាមួយ​ប្រធានបទ​ចម្រូងចម្រាស​យ៉ាងដូច ម្តេច​។ ផ្នែកទីពីរពណ៌នាអំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃសារមន្ទីសិទ្ធិមនុស្សជុំវិញពិភពលោក តាមរយៈផ្សេងគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម វប្បធម៌ និងនយោបាយរួបរួមឬរើសអើង និងផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្ត ឬយុទ្ធសាស្ត្ររួបរួមដែលអាចធ្វើទៅបានសម្រាប់សារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស។ អ្នកចូលរួមមកពីអឺរ៉ុប អាស៊ី និងអាមេរិក ប្រធាន FIHRM-AP និងជានាយកសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សជាតិតៃវ៉ាន់ លោកហុងស៊ឺហ្វាង( Hong Shifan) ជាមួយនឹងនាយកសារមន្ទីរទីបេលោក Tenzin Topdhen  សមាជិកនៃសាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ទាំងអស់បានចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នេះ ។  តាមរយៈ​ការចែករំលែក​បទពិសោធន៍ និង​វិធីសាស្ត្រ​នៃ​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​ការអនុវត្តជាក់ស្តែង  រំពឹងថានឹងអាចដោះស្រាយ និងចរចាបញ្ហារួមនៅក្នុងសារមន្ទីរ និងក្នុងសង្គមទាំងមូល ដោយយកសារមន្ទីរជាចំណុចចាប់ផ្តើម យើងប្តេជ្ញាលើកកម្ពស់ និងបង្កើតសង្គមដែលមានសិទ្ធិស្មើភាព។ ចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សសារមន្ទីរប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធខាងក្នុង និងខាងក្រៅ ​​​       មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធស្មើគ្នាគឺជាស្មារតីដែលមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គមដ៏ល្អមួយ ប៉ុន្តែផ្លូវទៅកាន់យូតូភីយ៉ាutopiaនៅតែរដិបរដុប។ ថ្ងៃទីមួយអង្គប្រជុំដំបូងដឹកនាំដោយ ICOMប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​បញ្ហា​សីលធម៌​អន្តរជាតិ(IC Ethics)និងសារមន្ទីរអាកដឺខាងលិច (Vest-Agder)  អ្នកថែរក្សាជាន់ខ្ពស់ខាថរីន​ ផាបស្ត ( Kathrin Pabst )ចាប់ផ្តើមដោយចង្អុលបង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមដែលសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សអាចប្រឈមមុខ។សារមន្ទីរប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធជាញឹកញាប់ទាំងប្រាំគឺជម្លោះរវាងសហសេវិក ការព្យាយាមលុបបំបាត់អតីតកាល អន្តរាគមន៍នយោបាយភ្លាមៗ សង្គ្រាម និងការប៉ុនប៉ងបំផ្លាញ និងអភិរក្សបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់ប្រទេសមួយ។ ប្រភពនៃសម្ពាធទាំងនេះត្រូវបានបែងចែកទៅជាខាងក្នុង ឬខាងក្រៅ ផ្ទៃក្នុងមកពីបុគ្គលិកនៅក្នុងអង្គការសារមន្ទីរ  ចំណែកផ្ទៃខាងក្រៅមកពីសង្គមមូលដ្ឋាននិងរដ្ឋាភិបាល។ ម៉្យាងទៀត វិបត្តិគឺជាចំណុចរបត់មួយ ការអភិវឌ្ឍន៍សារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សប្រ ឈមមុខនឹងបញ្ហាជាច្រើនយ៉ាង  ប៉ុន្តែសម្ពាធក៏អាចជាកត្តាជំរុញល្បឿនដំណើរការឲ្យ​មាន​ការ​រីកចម្រើនផងដែរ   លោកស្រីជេត សានដាល(Jette Sandahl )ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃវេទិកាសារមន្ទីរអឺរ៉ុប (European Museum Forum)ផ្តល់ការ ណែនាំអំពីរបៀបដែលសារមន្ទីរគួរឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈម  លោកស្រីបានចង្អុលបង្ហាញថា វាច្បាស់ណាស់ ដោយសារតែសារមន្ទីរកំពុងប្រឈមមុខនឹងសម្ពាធ និងវិបត្តិជាច្រើនដែលពួកគេគួរតែរួបរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ និងខិតខំដើម្បីកម្ចាត់គោលលទ្ធិលើកលែង ដែលមានជាច្រើនសតវត្សន៍កន្លងមក ឈប់ត្អូញត្អែរ ត្រូវមានភាពក្លាហានក្នុងការ ឈាន​ចេញ​ពី​តំបន់​ផាសុកភាព​  ដើម្បី​ស្វែង​រក​ដៃ​គូ​ដែល​អាច​ឈាន​ទៅ​មុខ​ជា​មួយ​គ្នា​  គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​ជា​ករណី​លើកលែង​ លើ​វិថី​នៃ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ឡើយ។បុគ្គលិកសារមន្ទីរគួរបង្កើនភាពក្លាហានដើម្បីប្រឆាំងនឹងរចនាបថ អសកម្មនៅក្នុងនាយកដ្ឋានសារមន្ទីរនីមួយៗ  ឬភាពស្មុគស្មាញនៃអំណាច  ដោះស្រាយភាពលំបាក និងជម្លោះហើយតស៊ូដោយមានជំនឿយ៉ាងមុតមាំ និងប្រើប្រាស់កម្លាំងរួម។តើត្រូវបង្ហាញស្មារតីនៃសាមគ្គីភាពបែបនេះនៅក្នុងសារមន្ទីរ របៀបណា  បន្ទាប់មក  អ្នកសិក្សាមកពីសារមន្ទីរជាតិ លីវឺភូល( Liverpool )និងសាកលវិទ្យាល័យឡាយសេស្ទើ( Leicester )បានផ្តល់ឱ្យយើងនូវឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង។ សារមន្ទីរ និងឆ្លងបច្ចេកទេសសហការ​គម្រោង​ជួសជុល​មាត់​សមុទ្រ អ្នកសិក្សាមកពីសារមន្ទីរជាតិ លីវឺភូល( Liverpool )និងសាកលវិទ្យាល័យឡាយសេស្ទើ ពិភាក្សាអំពីផែនការជួសជុលមាត់សមុទ្ររួមគ្នារបស់ពួកគេ(Waterfront Transformation)។គម្រោងនេះគឺជាគំរូដ៏ល្អអស្ចារ្យនៃការប្រើប្រាស់ថាមពលរួម  តាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងលើគ្រប់វិស័យ យើងនឹងរួមគ្នាលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងឆ្ពោះទៅរកសង្គមស្មើភាព។ គម្រោង​ជួសជុល​មាត់សមុទ្រ​ខិតខំ​រក្សា​សារមន្ទីរ​ភ្ជាប់​ជាមួយ​សង្គម​សហសម័យ ដោយចេញដំណើរពីមាត់សមុទ្រ​ដ៏ល្បីរបស់លីវឺភូល(Liverpool)នាំយករឿងដែលតំណាងឱ្យ លីវឺភូល( Liverpool)បេតិកភណ្ឌ សហគមន៍ និងទេសចរណ៍ បន្ថែមលើការបង្កើតបទពិសោធន៍អ្នកទស្សនាដ៏សម្បូរបែប ក៏នឹងក្លាយជាកត្តាជំរុញដល់ការកែលម្អសហគមន៍ និងបរិស្ថានផងដែរ។នេះមិនមែនគ្រាន់តែជាគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសារមន្ទីរប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងនាំមកនូវភាពរឹងមាំនៃប្រជាជនក្នុងតំបន់ដើម្បីបង្កើតទីក្រុងមាត់សមុទ្រលីវឺភូល( Liverpoolដែលជាកន្លែងបញ្ចូលគ្នារវាងចាស់ និងថ្មី។        បន្ទាប់ពីការពិភាក្សាខាងលើពួកយើងយល់យ៉ាងច្បាស់ថាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅវិញទៅមកគឺជាកម្លាំងដ៏សំខាន់ក្នុងការប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាប្រឈមនានារបស់សារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស។ឯការបង្កើតសាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (FIHRM-AP) បានសង្កត់ធ្ងន់លើការផ្សារភ្ជាប់ភាពជាដៃគូក្នុងតំបន់រវាង សារមន្ទីរនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល  សហការ​​គ្នារកយុទ្ធសាស្ត្រ​យ៉ាងពិតប្រាកដដើម្បី​បំបែក​នយោបាយ និង​ស្ថាប័នគៀបសង្កត់។