Tungkol sa May-akda – Fadhilah Fitri Primandari

Si Fadhilah Fitri Primandari ay mananaliksik ng demokrasya sa New Naratif. Kasama ang kanyang grupo sa New Naratif, siya ay kasalukyang nagsasaliksik sa kalayaan ng media sa Timog Silangang Asya. Ang kanyang pagsusuri sa pulitika ng Indonesia ay nailathala sa mga kilalang papel tulad ng Australian Journal of Human Rights, East Asia Forum at New Mandala. Ang kanyang mga interest sa pananaliksik ay nakatuon sa mga aspeto ng demokratisasyon at demokratikong pagsasama, diskursong institusyonalismo at pamamaraang pananaw ng kababaihan.

Tungkol sa New Naratif

Ang New Naratif ay isang kilusan para sa demokrasya, kalayaan sa impormasyon at malayang pagpapahayag sa Timog Silangang Asya. Nilalayon naming mga taga mga tao sa Timog Silangang Asya na maipagmalaki ng ang aming rehiyon, ang aming pinagsasaluhang kultura at kasaysayan. Ipinaglalaban namin ang karangalan at kalayaan ng mga tao sa Timog Silangang Asya sa pamamagitan ng pagbuo ng komunidad ng mga tao sa buong rehiyon upang maipakita at maipahayag ang isang pinagbuting Timog Silangang Asya.

Ang Research & Advocacy Department ng New Naratif ay kasalukuyang nagsasagawa ng proyekto na nagsasaliksik tungkol sa kalayaan ng media sa Timog Silangang Asya. Noong Disyembre 2021, inilathala namin ang aming unang orihinal na ulat sa aming pagsasaliksik, na pinamagatang Envisioning Media Freedom and Independence: Narratives from Southeast Asia na maaaring makita sa https://newnaratif.com/mediafreedom/.

Ang mga malayang mamamahayag sa Timog Silangang Asya ay nahaharap sa maraming uri ng hamon tulad ng sariling kaligtasan hanggang sa pagsusuri ng kanilang mga ulat, mga hamon sa pananalapi hanggang sa mga limitasyon na ipinapataw ng kanilang sariling newsroom. Ang aming talakayan, mula noong Hunyo hanggang Oktubre 2021, kasama ang 37 malayang mamamahayag at mga kumakatawan media covering at/o nagmula sa 8 bansa sa Timong Silangang Asya ay nagsabing marami sa kanilang ang nagbibigay ng kabuluhan sa kanilang pagsusulat sanhi ng mga hamon na kanilang kailangang harapin. Sa artikulong ito, isinusulong ng nag-uulat na ang mga malayang mamamahayag sa Timog-Silangang Asya ay nakikipag diskurso lamang upang ipaglaban ang makapagsulat ng mga kuwento, kasabay nito, ginagamit ginagamit nila ang kanilang mga kwento upang ipaglaban ang pagkakaroon ng mas malaya at maparayang media.

Una sa lahat, mas makatutulong na ihiwalay ang malayang mamamahayag mula sa kaniyang taga lathala.  Maaaring sila ay hindi palagiang nagkakaisa tungkol sa mga kwentong dapat nilang talakayin.  Ang pagkakaiba-iba ng kapangyarihan sa loob ng newsroom ay mahalaga rin;  karaniwan, ang mga tao sa editorial boards ang may huling salita sa kung ano ang mailalathala sa hindi.  Isang mamahayag na Malaysian na nagsusulat tungkol sa mga isyu sa kapaligiran sa Malaysia at Indonesia ang nagsabing hindi marami ang mga editor sa Malyasia ang interesado sa paglathala ng mga artikulo na tungkol sa kapaligiran, at, kung itong mang artikulong ito ay mailathala, madalang itong malalagay sa front cover ng mga dyaryo. 

Ang pagsala ng kung anong mga kwento ang maaaring ilathala ay nagaganap din sa mga international outlets, sa ibang kaparaanan nga lang. Ang pagsumite ng mga kwento tungkol sa Timog-Silangang Asya sa internasyonal na media ay kadalasang nangangahulugang ito ay nasuri at nasala sa pamamagitan ng masinsin na pagka intindi sa rehiyon. Inalala ng isang freelance journalist, na may karanasan sa pagsusulat tungkol sa Asya, ang mga kahirapan na kaniyang narasan upang gawing global ang kanyyang ulat tungkol sa lokal na kapaligiran. 

“… kaya ang gawin ang isang kwentong pangkapaligiran sa Timog-Silangang Asya na mahalaga sa madla sa buong mundo ay lubos na napakahirap. Mayroon akong ibinibentang kwento tungkol sa Sulawesi at Mindanao, at tingin ng mga editors ay hindi ito mahalagang kwento dahil… masyado itong pang rehiyon… talagang napahirap na patunayan na ito ay isang kwentong pang buong mundo … dahil kakaunti ang kaalaman ng mga editors tungkol dito, lalu na sa mga liblib na rehiyon ng Timog-Silangang Asya.”

Bilang karagdagan, ang mga problema sa kapaligiran ay kadalasang inuuri sa pamamagitan ng itim at puting salamin. Naisasantabi nito ang ibang mga kumplikado at bahagyang naiibang isyu, tulad ng mga kabuhayan ng mga taong lokal. Mas malala pa, may ilang mga taga lathala na internasyonal ang naglalagay ng karampatang bilang sa dami ng kwento na maaaring ilathala tungkol sa ilang mga bansa, lalu na kung sila ay hindi itinuturing ng mga editors bilang prominente. Ang gawaing ito ay hindi lamang nagdudulot ng kakaunting kwento (at lalong mas kaunti para sa mga komunidad na naisasantabi) ngunit mas lalu nitong pinalalala ang makitid na imahe ng Timog-Silangang Asya, na karaniwang nakatuon sa mataas na politika at pag asesnso ng ekonomiya. Kaya ang mga media outlet ay maaari ring maging bahagi ng suliranin na nakapipigil sa mga alagad ng media na makapagsulat ng malaya at sa karapatan ng publiko para sa impormasyon.

“… kung hindi ipaglalaban ng organisasyon ng media ang kalayaan na makapagpahayag, papaano pa ito tatakbo? … kailangan ng isda ang tubig upang makahinga,  kailangan ng mga organisasyon ng media ang kalayaan sa pagpapahayag upang gumana ito.”

Sinabi sa amin ng isang malayang journalist mula sa Indonesia na kahit na mas mababa ang bayad sa kanya ng mga pambansa o lokal na outlets, pinipili niya pa rin minsan na magsulat tungkol sa karapatang pantao tulad ng kalayaan sa pagpapahayag at pagkuha ng lupain na pag-aari ng mga katutubo para sa kanila. Para sa kanya, ang mga ganitong isyu ay mahalagang mapalaganap at mabasa ng mga mamamayan ng bansa. Ang isang kalahok mula sa The Online Citizen, isang malayang media outlet na ipinagbawal ng pamahalaan ng Singapore noong Setyembre 2021, ang nagsabi na makahulugan ang pagsulat tungkol sa mga kawalan ng katarungan at represyon dahil hinahamon nito ang mga tangkang pagpigil ng pamahalaan sa pagdaloy ng impormasyon pagbaluktot ng usapin ng publiko para sa pansariling pakinabang.

Pangatlo, mahalaga kung sino ang makapagsusulat. Nagreklamo ang isang malayang journalist mula sa Indonesia laban sa hilig ng ilang mga internasyonal na editor sa pagpili ng mga dayuhang (Western) journalist kaysa sa mga lokal na mamamahayag na nagbabalita ng mga kwento tungkol sa Timog-Silangang Asya. Hindi lamang ito tungkol sa kung ano ang nasusulat kundi sino ang nabibigyan ng boses; binigyang diin ng ating kalahok ang kahalagahan ng mga sinusulat ng mga  lokal na mamamahayag at ang kanilang kapangyarihan na diktahan ang takbo ng kanilang mga kwento tungkol sa kanilang sari-sariling mga komunidad, bansa at mga isyu na nakakaapekto sa kanila.

Ang pagsulat, para sa nakararaming mamamahayag sa Timog-Silangang Asya, ay maaaring isang hakbanging pulitikal bilang ang kanilang mga kwento ay nagpapahayag ng mga pananaw na naisasantabi at hindi pa naririnig, isang hamon sa mga salaysay na nakahilig sa namamayagpag na kontekstong pulitikal o sosyal, at nagpapalawak ng lugar para sa mga diskurso sa loob at paligid ng rehiyon. Sa pamamagitan ng pagsulat, naipaglalaban nila ang kanilang posisyon bilang may sariling boses, na nagpapahiwatig na sila rin ay may sariling paninindigan ukol sa mga isyu at problema na nagagananap sa kani-kanilang tahanan.

Ang mga hamon na nailarawan sa itaas ang nagtutulak sa tanong na kung papaano mapapabuti ang media ecosystem upang mas makapagbigay daan sa mga mas mahahlagang kwento mula sa Timog-Silangang Asya. Dahil ang pakikipaglaban para sa mga kritikal na isyu ay dapat nagmumula sa kakayahan at pagkakataong magsalita ukol sa mga ito, dapat tayong gumamit ng mas malawak na pananaw tungkol sa kung ano ang kinakailangan upang magkaroon ng ganitong kakayahan at pagkakataon. Bilang karagdagan sa pagsusulong ng mga reporma sa pulitika na saklaw ang kalayaan sa pamamahayag, kailangan natin kilalanin ang kahalagahan ng mga espasyo kung saan nabibigyan ng halaga ang mga kritikal na kwento tungkol sa Timog Silangang Asya. Samakatuwid, mahalaga na ang mga newsroom at ang mga nagbibigay ng pondo, lokal at internasyonal, ay nagbibigay halaga sa mga kwento higit pa sa ninanais nilang makamit na kita o dami ng clicks, at mabigyang katuparan ang katungkulan ng media sa pagpukaw at paghubog ng pampublikong diskurso. Sinariwa ng isa naming kalahok na taga-Malaysia ang mga kasalukuyang pagbabago sa kanilang media kung saan ang mga mapanuring pagbabalita tungkol sa korapsyon ay dumadami, na siyang nagtutulak para sa nakararami upang suportahan ang mga kwentong mapanuri at hitik sa impormasyon.

Ang paghihintay na magbago ang mga media outlets sa kanilang mga pananaw sa mga kwento ay isang pangarap. Ang katotohanan nito ay nakaasa ang mga news outlet sa kanilang kinikita para tumakbo, at mahirap asahan na sila ay tuluyang magbabago ng business models.  Dahil sa ugali ng mga news outlet o taga pondo na mag-isip ng maaaring kagustuhan ng mga mambabasa, wari mo’y ang publiko na nakakaalam ng pangangailangan – at kagustuhan– para sa mga ganitong kwento ay makatutulong sa mga outlet at taga pondo na tanggapin at ilathala ang mga kwentong higit na kritikal sa Timog-Silangang Asya. Hindi lamang mga mamamahayag ang dapat nagsusumikap sa pakikipaglaban upang magkaroon ng lugar kung saan ang mga ganitong kwento ay nabibigyang halaga; laban din natin ito.

[1] Burrett and Kingston, Press Freedom in Contemporary Asia; Reporters Without Borders, ‘2021 World Press Freedom Index’; Primandari, Hassan, and Melasandy, Envisioning Media Freedom and Independence: Narratives from Southeast Asia.

[2] Focus group discussion, 27th July 2021.

[3] Focus group discussion, 13th July 2021.

[4] Personal interview, 28th July 2021.

[5] Focus group discussion, 27th July 2021.

[6] Focus group discussion, 27th July 2021 & personal interview, 9th September 2021.

[7] Personal interview, 28th September 2021.

[8] Focus group discussion, 6th July 2021.

[9] Personal interview, 3rd August 2021.

[10] Focus group discussion, 13th July 2021.

[11] Ibid. 

[12] Focus group discussion, 27th July 2021.

Sanggunian

Burrett, Tina, and Jeff Kingston, eds. Press Freedom in Contemporary Asia. London New York, NY: Routledge, an imprint of the Taylor & Francis Group, 2020.

Primandari, Fadhilah F., Samira Hassan, and Sahnaz Melasandy. Envisioning Media Freedom and Independence: Narratives from Southeast Asia. Media Freedom in Southeast Asia Series. New Naratif, forthcoming.

Reporters Without Borders. ‘2021 World Press Freedom Index’, 2021. https://rsf.org/en/ranking.