កម្លាំងនៃសកម្មភាព——កំណត់ត្រាកិច្ចប្រជុំសន្ទុះនៃសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំ 2023FIHRM-AP (លើ)
ណែនាំអ្នកនិពន្ធ៖ តាំងអ៊ីសានChen Yishan និងយៀន អ៊ុយYan Yue ជាសហអ្នកនិពន្ធអត្ថបទ។និស្សិតអនុបណ្ឌិតនៃសាកលវិទ្យាល័យហ្វូយិនFu Jenវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសារមន្ទីរ
កម្លាំងនៃសកម្មភាព——កំណត់ត្រាកិច្ចប្រជុំសន្ទុះនៃសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំ 2023FIHRM-AP (លើ)
សន្និសីទប្រចាំឆ្នាំ FIHRM-AP ឆ្នាំ 2023 "ពិធីបើកកម្មវិធីការលើកឡើងអំពីសិទ្ធិមនុស្ស៖សារមន្ទីរ អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងកិច្ចសហការសហគមន៍" (© សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស សាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក)
សេចក្ដីផ្ដើម
សហព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស-អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកជំពូក (FIHRM-AP) មានគោលបំណងក្លាយជាវេទិកាមួយដែលភ្ជាប់សារមន្ទីរអន្តរជាតិ និងអង្គការពាក់ព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងជំនួយទៅវិញទៅមក។នៅឆ្នាំ 2023 FIHRM-AP បានមកតៃវ៉ាន់ជាលើកដំបូងដើម្បីរៀបចំកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន។ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយសារមន្ទីរជាតិសិទ្ធិមនុស្ស ហើយនឹងមានរយៈពេលបីថ្ងៃដោយចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី6ខែវិច្ឆិកា។ ដោយមានការអំពាវនាវនៃ"សន្ទុះនៃការលើកឡើងអំពីសិទ្ធិមនុស្ស" ប្រមូលផ្តុំមនុស្សសារមន្ទីររួមមាន មកពីតៃវ៉ាន់ ជប៉ុន ឥណ្ឌូនេស៊ី នេប៉ាល់ ឥណ្ឌា ថៃ វៀតណាម អូស្ត្រាលី និងកន្លែងផ្សេងៗទៀត អ្នកស្រាវជ្រាវ និងបុគ្គលិកសិទ្ធិមនុស្ស តាមរយៈសុន្ទរកថាសំខាន់ៗចំនួន 3 បទបង្ហាញក្រដាសចំនួន 16 និងសិក្ខាសាលាសម្ព័ន្ធគេហទំព័រមនសិការអន្តរជាតិ ICSC ចំនួន 1 ជំរុញការលើកកម្ពស់ការអប់រំសិទ្ធិមនុស្ស មរតកអវិជ្ជមាន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសហគមន៍ សិទ្ធិមនុស្សចល័តនិងការគិតថ្មីនៅទូទាំងវិស័យ នាំមកនូវភាពរស់រវើកដល់សារមន្ទីរ និងវិស័យផ្សេងៗទៀត អ្នកចូលរួមក្រៅពី អ្នកជំនាញ អ្នកប្រាជ្ញ និងទស្សនិកជនដែលយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សមកពីជុំវិញពិភពលោក Chen Qinsheng Zhang Zezhou Zhou Xiannong Wu Guoshou ជាដើមដែលជាជនរងគ្រោះនយោបាយនៃភេរវករសក៏បានមកកន្លែងកើតហេតុផងដែរ ពួកគេផ្ទាល់បានសម្តែងការដឹងគុណ និងលើកទឹកចិត្តដោយស្មោះបំផុតចំពោះបុគ្គលិកសិទ្ធិមនុស្ស។
សាកលវិទ្យាល័យលីវើភូល Liverpool ចក្រភពអង់គ្លេស លោកRichard Benjaminនាយកមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវទាសភាពអន្តរជាតិ និងជាសាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់ផ្នែកអនុវត្តសារមន្ទីរសហសម័យ ចែករំលែកដំណើរការដោះស្រាយរបស់ Liverpool លើបញ្ហាពាណិជ្ជកម្មទាសករក្នុងតំបន់។(© សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស សាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក)
សកម្មភាពសារមន្ទីរ - គឺការក្រោកឡើងអនុវត្តនោះត្រឹមត្រូវហើយ!
ប្រឈមមុខនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏លំបាក ក្រៅពីការគិតត្រិះរិះនិងការរំលឹក សារមន្ទីរអាចធ្វើច្រើនទៀត! ដូចដែល Richard Benjamin នាយកមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវទាសភាពអន្តរជាតិ និងជាសាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់ផ្នែកអនុវត្តសារមន្ទីរសហសម័យនៅសាកលវិទ្យាល័យលីវើភូល Liverpool ចក្រភពអង់គ្លេសបាននិយាយថា "យើងចងចាំ យើងធ្វើសកម្មភាព ។ (We Remember; We Act)" គាត់បាននិយាយអំពីរបៀបដែលសារមន្ទីរទាសករអន្តរជាតិនៅទីក្រុង Liverpool ដោះស្រាយជាមួយនឹងប្រវត្តិនៃការជួញដូរទាសករដោយបន្ថែមរឿងរ៉ាវផ្ទាល់ខ្លួននិងប្រវត្តិគ្រួសារដែលស្រួលទាក់ទងអ្នកទស្សនាទៅក្នុងពិព័រណ៍របស់ខ្លួន ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយកចិត្តទុកដាក់ជាសាធារណៈនិងការយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តរសើប និងតាមរយៈការធ្វើ"កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ"និង"សហបង្កើត"ជាមួយក្រុមក្នុងស្រុក ធ្វើឱ្យសារមន្ទីរក្លាយជាអ្នកតស៊ូមតិអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សសហសម័យ ចងក្រងឯកសារអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកុងហ្គោបែលហ្ស៊ិកក្នុងអំឡុងពេលអាណានិគមតាមរយៈការតាំងពិព័រណ៍ និងទម្រង់ផ្សេងទៀត [កំណត់សម្គាល់ 1] និងចលនា Black Lives Matter ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ស្វែងយល់ពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងអតីតកាល បច្ចុប្បន្នកាល និងអនាគតកាល តាមទស្សនៈ និងវិធីសាស្រ្តផ្សេងៗ។ នៅពេលលើកកំពស់សិទ្ធិនិងផលប្រយោជន៍ សារមន្ទីរសហសម័យក៏បានបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់របស់ពួកគេទៅកាន់ក្រុមជនជាតិភាគតិចកាន់តែច្រើន បង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណង"ប្រឆាំងការរើសអើងកុលសម្ព័ន្ធ"ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ សារមន្ទីរ Hizisha របស់ប្រទេសជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសិទ្ធិចូលប្រើប្រាស់របស់អ្នកទស្សនាដែលមានអត្តសញ្ញាណចម្រុះ រៀបចំឡើងវិញនិងបង្កើតការនិទានកថា ការតាំងពិពណ៌ប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតនិងវិធីសាស្រ្តបង្ហាញ —នៅលើឧបករណ៍ផ្នែករឹងបានបន្ថែមបន្ទះប៉ះអន្តរកម្ម កំណត់នូវកម្ពស់ស័ក្តិសមសម្រាប់កុមារនិងអ្នកប្រើប្រាស់រទេះរុញ ខ្លឹមសារនៃការបង្ហាញត្រូវបានរួមបញ្ចូលជាមួយទម្រង់ដែលងាយស្រួលជាសាធារណៈដូចជា កាតផ្ដុំរូប សៀវភៅរូបភាព និងរឿងកំប្លែង បន្ថយកម្រិតនៃការមើលការតាំងពិពណ៌ដោយភាពសប្បាយរីករាយនិងច្បាស់លាស់ តាមរបៀបនេះ គំនិតនៃសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់ទស្សនិកជនដែលមកពីមជ្ឈដ្ឋាន និងវ័យផ្សេងៗគ្នា។
អនាគតគឺបច្ចុប្បន្ន បច្ចេកវិទ្យាបានបន្ថយគម្លាតរវាងមនុស្ស និងអនាគត ការអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងឆាប់រហ័សនៃបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត (ហៅកាត់ថា AI) គឺជាប្រធានបទមួយដែលត្រូវបានគេមើលច្រើនបំផុតក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ Tracy Puklowski នាយកជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋាភិបាលដែនដីភាគខាងជើងក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលីបានចែករំលែកសក្តានុពល និងហានិភ័យនៃកម្មវិធី AI នៅក្នុងសារមន្ទីរ៖ ការវិភាគទិន្នន័យ AI អាចជួយសារមន្ទីរឱ្យយល់ពីលក្ខណៈនិងតម្រូវការរបស់ទស្សនិកជនរបស់ពួកគេ បង្កើតបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនបន្ថែមទៀតសម្រាប់សាធារណៈជន សូម្បីតែទស្សនិកជនដែលមានប្រព័ន្ធប្រសាទក៏អាចមានអារម្មណ៍សុខស្រួលនិងការអត់ឱនដល់បទពិសោធន៍ពិព័រណ៍សម្រាប់តម្រូវការផ្សេងៗគ្នាដែរ។លើសពីនេះ AI អាចត្រូវបានប្រើដើម្បីជួយដល់សារមន្ទីរក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារសើប បកស្រាយប្រវត្តិសាស្រ្តពិបាកៗជាច្រើនភាសា ថែមទាំងប្រើវាដើម្បីបង្កើតការចម្លងឌីជីថលដ៏អស្ចារ្យ（immersive digital replica）អនុវត្ត"ការត្រឡប់មកនិម្មិតវិញ" នៅក្នុងវិធីនេះ "ការវិលត្រឡប់នៃវត្ថុបុរាណ" ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាលទ្ធភាពសម្រាប់ការសន្ទនាវប្បធម៌និងការកសាងទំនាក់ទំនង ជាជាងបាត់បង់ ឬបោះបង់ វាអាចងាយស្រួលសម្រាប់ភាគីទាំងពីរក្នុងជំហានដំបូង។ នៅចំពោះមុខAI បណ្ណារក្សក៏ត្រូវតែរៀនពីរបៀបដើម្បីធានាភាពត្រឹមត្រូវនៃព័ត៌មាន ហើយតាមរយៈការអនុវត្ត ធ្វើឱ្យបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗដើរតួនាទីជាវិជ្ជមាននៅក្នុងសារមន្ទីរ។ ក្រៅ ពីនេះទៀតសារមន្ទីរក៏បង្កើតបទពិសោធន៍កាន់តែស្និទ្ធស្នាលជាងមុន តាមរយៈទម្រង់សិល្បៈ សៀវភៅរឿងរូបភាព និងហ្គេមដ៏សម្បូរបែប ។ លោកលីនប៉ៅអានLin Baoan សាស្ត្រាចារ្យនៅមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំទូទៅនៃសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាជាតិផុងហ្វូ Penghu បានដឹកនាំក្រុមការងារនិងធ្វើការជាមួយក្រុមសិទ្ធិមនុស្សនៃក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាលខេត្តផុងហ្វូ ដើម្បីបំប្លែងផុងហ្វូ 713 ឧប្បត្តិហេតុទៅជាល្បែងលេងលើតុ"សៀវភៅព្រឹត្តិការណ៍និរទេស" ធ្វើឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលធ្លាប់ស្គាល់ ដើម្បីស្វែងយល់ពីប្រវត្តិរបស់គ្រូបង្រៀន និងសិស្សនិរទេសរបស់ខេត្តសានតុង ដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្រ្គាម ត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យបង្កើតជាទាហាន គាត់ត្រូវបានគេចាប់ដាក់គុក និងថែមទាំងត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ ដោយសារការចោទប្រកាន់ដោយអយុត្តិធម៌ពីឧប្បត្តិហេតុ 713 ខំប្រឹងបន្តការសិក្សាឡើងវិញ ស៊េរីនៃព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងរឿងរ៉ាវជីវិតដែលបានចាក់ឫស និងត្រូវបានស្តារឡើងវិញ។
អ្នកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំបានសាកល្បងហ្គេមក្តារលើតុ "សៀវភៅព្រឹត្តិការណ៍និរទេសខ្លួន"នៅខាងក្រៅសាលប្រជុំ។ (© សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស សាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក)
អ្នកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំបានសាកល្បងហ្គេមក្តារលើតុ "សៀវភៅព្រឹត្តិការណ៍និរទេសខ្លួន"នៅខាងក្រៅសាលប្រជុំ។ (© សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស សាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក)
ក្នុងករណីតៃវ៉ាន់ បានចាប់ផ្តើមពីបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរបបផ្តាច់ការ លោកហុងសឹហ្វាង Hong Shifang នាយកសារមន្ទីរជាតិសិទ្ធិមនុស្ស ការចែករំលែកការកំណត់ទីតាំងសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស ជំរុញការសន្ទនាសង្គម និងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាជាច្រើនដែលជួបប្រទះក្នុងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនាពេលបច្ចុប្បន្ន។រួមទាំងបញ្ហានៃការកំណត់ទីតាំង "កន្លែងពិបាក" ឬ "សារមន្ទីរ" រួមទាំងបញ្ហានៃការកំណត់ទីតាំង "កន្លែងពិបាក" ឬ "សារមន្ទីរ"ជម្រើសនៃទិសដៅនៃ "សិទ្ធិមនុស្សនយោបាយ" ឬ "សិទ្ធិមនុស្សពហុនិយម" ទំនួលខុសត្រូវទ្វេនៃ "ការអភិរក្សដើម" ឬ "ការរស់ឡើងវិញ" ក៏ដូចជាការលំបាកក្នុងការអនុវត្តដូចជា "ឯកសារមិនស្មើនឹងការពិត" និង "ការសំភាសន៍ផ្ទាល់មាត់មិនស្មើកំណត់ត្រា" ហើយគិតអំពីរបៀបទាក់ទាញមនុស្សកាន់តែច្រើន ឱ្យទៅកាន់សារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សតាមរយៈការសាយភាយ។
ទីតាំងថ្មីនៃបេតិកភណ្ឌអវិជ្ជមាន—ការចងចាំរបួស លេចឡើងម្តងទៀតនិងការផ្លាស់ប្តូរ
ភាពលំបាក និងការថប់អារម្មណ៍នៃបេតិកភណ្ឌអវិជ្ជមាន
ក្នុងនាមជាលំហរូបីឬការចងចាំអរូបី ដែលនាំមកនូវទម្រង់ផ្សេងៗនៃការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្ត បេតិកភណ្ឌអវិជ្ជមាន（negative heritage）ក៏ត្រូវបានគេហៅថា "បេតិកភណ្ឌដ៏លំបាក"（difficult heritage）ហ័ងស៊ូម៉ី Huang Shumei សាស្ត្រាចារ្យរងនៅវិទ្យាស្ថានស្ថាបត្យកម្ម និងកិច្ចការទីក្រុង-ជនបទ នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិតៃវ៉ាន់បានចង្អុលបង្ហាញថា ការលំបាកអាចបែងចែកជាពីរផ្នែក៖ ទី១ មើលរូបរាងខាងក្រៅ បេតិកភណ្ឌទាំងនេះមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ខ្មៅងងឹត និងធ្ងន់ ហើយកន្លែងបរិស្ថានរបស់ពួកគេធ្វើឱ្យមនុស្សមានសភាវគតិមានអារម្មណ៍ពិបាកនិងមិនស្រួល។ ទី២ មើលផ្ទៃក្នុង ដោយសារភាពខុសគ្នានៅក្នុងទស្សនៈ និងបទពិសោធន៍របស់សហគមន៍អ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ការចងចាំរបស់ពួកគេជាញឹកញាប់បដិសេធគ្នាទៅវិញទៅមក។ហើយនៅក្នុងបរិបទប្រវត្តិសាស្រ្តដ៏ស្មុគស្មាញ"ការស្រមើលស្រមៃតែមួយនៃទំនាក់ទំនងដ៏លំបាក"ជារឿយៗវាក៏ធ្វើអោយរូបរាងជាក់ស្តែងរបស់ជនល្មើស/ជនរងគ្រោះ ជនអាណានិគម/ រូបរាងពិតរបស់ប្រជាជនអាណានិគម។មានតែតាមរយៈការបង្កើតទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែងនៃការជឿទុកចិត្តគ្នា និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសហគមន៍ប៉ុណ្ណោះ ទើបយើងអាចសម្រេចបាននូវការផ្សះផ្សា និងបង្កើតការយល់ស្រប។
បេក្ខជនបណ្ឌិត ជូ ហ្វាងអ៊ីZhu Fangyi នាយកដ្ឋាននរវិទ្យា និងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម សាកលវិទ្យាល័យ លៃដិនLeiden ប្រទេសហូឡង់ លោកក៏បាននិយាយផងដែរអំពីការព្រួយបារម្ភដែលមរតកអវិជ្ជមានអាចបង្កឱ្យអ្នករស់នៅជុំវិញនោះ យកវិមានសិទ្ធិមនុស្សកោះបៃតងធ្វើជាឧទាហរណ៍ កាលពីអតីតកាលអ្នកទោសនយោបាយភាគច្រើនត្រូវបានឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារ កោះបៃតង វិមាននេះនឹងរំលឹកអ្នកកោះអំពីសម័យកាលនេះ ឱ្យការចងចាំដែលមិនអាចទ្រាំទ្របាន ហើយអ្នកកោះភាគច្រើនជាជនជាតិហាន។ចូរគិតថាបន្ទះថ្មជាយានជំនិះដែលអាចធ្វើអន្តរកម្មជាមួយនឹងខ្មោច ព្រះ និងបុព្វបុរស។ធម្មជាតិ "ដ៏អាក្រក់" នៃបូជនីយដ្ឋាននេះបាននាំឱ្យអ្នកកោះព្យាយាមលុបភាពកខ្វក់ និងការគំរាមកំហែងរបស់វាតាមរយៈអាកប្បកិរិយាឈ្លានពានដូចជា "ប្រោះឈាមឆ្កែ" ជាដើម។អ្វីដែលតំណាងឱ្យគឺភាពផ្ទុយគ្នាដែលបង្កឡើងដោយភាពមិនច្បាស់លាស់រវាងជំនឿប្រពៃណីហានលើខ្មោច និងព្រះ និងប្រធានបទនៃបូជនីយដ្ឋានដែលជំរុញឱ្យយើងពិនិត្យឡើងវិញនិងគិតអំពីបូជនីយដ្ឋាន។
បំបែកការនិទានរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រតែមួយតាមរយៈសារមន្ទីរនៃបេតិកភណ្ឌអវិជ្ជមាននិងបង្កើតកន្លែងសម្រាប់ការចងចាំរួម
បូជនីយដ្ឋានដែលរំលឹកឧប្បត្តិហេតុជម្លោះ គួរតែសាងសង់ដើម្បីចងចាំដល់ជនរងគ្រោះ ផ្អែកលើទស្សនៈឆ្លុះបញ្ចាំងនៃការចងចាំដ៏ឈឺចាប់និងជៀសវាងការកើតឡើងដដែលៗ។ រីឯការនិទានកថាជាប្រវត្តិសាស្ត្រតែមួយនៃរដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការ ច្រើនតែពេញចិត្តអ្នកដែលកាន់អំណាច ក្រុមជនជាតិភាគតិចដែលនឹងត្រូវគេជិះជាន់ ត្រូវបានបកស្រាយថាជាអ្នកបះបោរ ខ្វះទស្សនវិស័យចម្រុះ។សាស្ត្រាចារ្យ ផាតធីរ៉ាណាកូរ៉ៃរដ្ឋាណាPadtheera Narkurairattanaមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាសិទ្ធិមនុស្ស និងសន្តិភាព សាកលវិទ្យាល័យ Mahidol ប្រទេសថៃ យកបូជនីដ្ឋានDusun Nyorក្នុងតំបន់ជ្រៅភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសថៃនិងបូជនីយដ្ឋានឧទ្ទិសកុសលប្រាំពីរយ៉ាង សឺន ខុនSon Khonភាគខាងឥសាន្ត តាមរយៈការប្រមូលអនុស្សាវរីយ៍សមូហភាពពីក្រុមជនជាតិផ្សេងៗ ពន្យល់ថាប្រទេសថៃគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាជាយូរមកហើយ។បណ្ដាលឱ្យជនជាតិភាគតិចដែលជឿលើសាសនាផ្សេងៗ(ម៉ាឡេម៉ូស្លីម កាតូលិក)ទទួលរងនូវការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ទាំងនេះពិភាក្សាអំពីរបៀបស្តារឡើងវិញនូវមុខងារត្រឹមត្រូវរបស់បូជនីយដ្ឋាន ប្រគល់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរដល់សហគមន៍ជនរងគ្រោះ ដើម្បីរំលេចបូជនីយដ្ឋានជាកន្លែងសំខាន់នៃការចងចាំរួម និងដើម្បីជៀសវាងការកើតឡើងនៃការបៀតបៀនសាសនាដូចគ្នា។
សាស្ត្រាចារ្យរង Maria del Pilar Alvarez បានប្រើ 518 ចលនាប្រជាធិបតេយ្យ ក្វាងចូវ ដើម្បីវិភាគដំណើរការនៃសារមន្ទីរនៃទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ (© សម្ព័ន្ធអន្តរជាតិនៃសារមន្ទីរសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស សាខាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក)
សារមន្ទីរមិនត្រឹមតែជាកន្លែងអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ការប្រមូលផ្តុំ ការតាំងពិពណ៌ និងការអប់រំប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មានមុខងារនៃការអភិរក្សនិងការបន្តពូជផងដែរ។តាមរយៈសារមន្ទីរបេតិកភណ្ឌអវិជ្ជមាន ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រអាចត្រូវបានគេចងចាំជាវិជ្ជមាន។Maria del Pilar Alvarezសាស្ត្រាចារ្យរងផ្នែកសង្គមវិទ្យានិងការសិក្សាកូរ៉េនៃសាកលវិទ្យាល័យ El Salvadorប្រទេសអាហ្សង់ទីន ចំពោះករណីសិក្សាគុណភាពនៃផ្នែកចងចាំច្រើននៅក្វាងចូវ បទសម្ភាសន៍ជាមួយសមាជិកនៃមូលនិធិMemorial 518 នាក់ជាដើម។ការវិភាគនិងដំណើរការសារមន្ទីរនៃកន្លែងចងចាំច្រើនជាងដប់ដែលទាក់ទងនឹងចលនាប្រជាធិបតេយ្យក្វាងចូវ 518 នៅកូរ៉េខាងត្បូង ដោយកំណត់ថាការតំណាងនិងដែនដីនៃការចងចាំត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសមូហភាព និងក្របខ័ណ្ឌនៃលំហ។ ក្វាងចូវបានក្លាយជាទីក្រុង "ការចងចាំ" ព្រោះវាបានរក្សានូវទិដ្ឋភាពនៃការចងចាំ និងមានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីសហគមន៍ក្នុងតំបន់។
ជាមួយនឹងអំពើហឹង្សារបស់រដ្ឋជាស្នូលនៃការតាំងពិព័រណ៍នេះ លោក Andi Achdian ជំនួយការសាស្រ្តាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងជាទីប្រឹក្សាសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្សមូនៀ Munir បានយកសារមន្ទីរ Comarca-Balide ជាករណីសិក្សា។ការស្វែងយល់ពីមូលដ្ឋានជាក់ស្តែងសម្រាប់ការបំប្លែងទីតាំងអយុត្តិធម៌(គុកសម្រាប់អ្នកទោសនយោបាយនៅទីម័រខាងកើតក្នុងឆ្នាំ1975) ទៅជាសារមន្ទីរសិទ្ធិមនុស្ស ផ្តល់អត្ថន័យថ្មីដល់ទឹកដីនេះ។ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ វាបានរួមបញ្ចូលយ៉ាងសកម្មនូវសិទ្ធិមនុស្សជាសាកលទៅក្នុងពិព័រណ៍ រួមទាំងបញ្ហាដូចជា LGBTQ សិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារ ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាសហសម័យ និងលើកទឹកចិត្តទស្សនិកជនឱ្យគិត និងធ្វើសកម្មភាព។
※ចំណាំ៖
ចំណាំទី 1៖ សារមន្ទីរទាសភាពអន្តរជាតិនៅទីក្រុងលីវើភូល Liverpool ចក្រភពអង់គ្លេសឆ្នាំ 2015និងសមាគមកំណែទម្រង់កុងហ្គោ（the Congo Reform Association）បានសហការរៀបចំពិព័រណ៍ Brutal ExPosure The Congo បានកត់ត្រាការកេងប្រវ័ញ្ច និងអំពើឃោរឃៅ ដែលប្រជាជនកុងហ្គោត្រូវបានជួបប្រទះតាមរយៈការធ្វើអាណានិគមដោយបង្ខំ ពីស្តេចឡេអូប៉ូលIIនៃប្រទេសបែលហ្សិក（Leopold II of Belgium）។
ចំណាំទី 2៖ ភាពចម្រុះនៃសរសៃប្រសាទ សំដៅទៅលើភាពចម្រុះនៃការអភិវឌ្ឍន៍សរសៃប្រសាទរបស់មនុស្ស គំនិតនេះរួមបញ្ចូលទាំងក្រុមជាច្រើនដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធប្រសាទ ដូចជា ភាពរពិស និងបញ្ហាកង្វះការផ្ចង់អារម្មណ៍ រោគសញ្ញា Tourette ជំងឺនៃការអភិវឌ្ឍន៍ភាសា ជំងឺនៃការអភិវឌ្ឍន៍ចលនានិងពិការក្នុងការសិក្សា។