Tungkol sa May-akda：Huatzu Chan Li-Chen Loh

Si Huatzu Chan ay nagtapos ng Ph.D. in Arts Management and Cultural Policy mula sa National Taiwan University of Arts. Kasalukuyang pinuno (deputy head) ng Dibisyong Pananaliksik sa Museum of Contemporary Art, Taipei si Huatzu. Dati siyang naging punong kalihim sa Association of the Visual Arts in Taiwan (AVAT) at executive director sa Digital Art Center, Taipei.

Si Li-Chen Loh ay dalubhasa sa kontemporaryong sining, aralin at likhain ng bagong sining sa media, paglikha at pagkritiko sa sining, edukasyon sa sining, at digital marketing at nauusong pag-aaral. Pansamantala siyang nalipat mula sa Deparmento ng Pampublikong Relasyon at Advertising, Unibersidad ng Shih Hsin upang magsilbi bilang direktor ng Museum of Contemporary Art, Taipei.

Tungkol sa Museum of Contemporary Art, Taipei

Itinatag sa 2001, ang Museum of Contemporary Art, Taipei ang unang museo sa sining sa Taiwan na nakatuon sa kontemporaryong o pangkasalukuyang sining. Higit pang ginagalugad ng museo ang pangkasalukuyang nakikitang kultura at lipunan sa pamamagitan ng madaming uri ng eksibisyon at aktibidad.

Sa ngayon, ang pagtatalakay sa kontemporaryong sining ay hindi maaaring tumayong mag-isa sa labas ng lipunan. Sa pamamagitan ng pagharap sa mga ideyang inihain ng mga gawain sa sining at pagbabasa sa mensaheng ipinaparating, nabibigyan ng pagkakataon ang publiko, malayang magsimula ng pag-uusap at magpalitan ng pananaw. Bilang gumagawa ng gawi sa lipunan, inilalayon ng museo na mapunta ang nanonood sa pagninilay-nilay sa pagdalo sa eksibisyon. Sa kanilang pagdala ng bagong ideya sa pag-uwi, sila ay maaaring gumawa ng kilos na makakapagbago sa hinaharap. Ito ang lakas ng kontemporaryong sining na hindi maaaring ipagwalang bahala.

Ang Museum of Contemporary Art, Taipei ay nagnanais lumikha ng espasyo upang mapagtalakayan ang kasalukuyang mga isyu sa lipunan

Itinutulak ng pilosopiyang ito, naibuklod ng Museum of Contemporary Art, Taipei (MoCA Taipei) ang maraming isyu sa karapatang pantao sa pagpapatakbo ng museo nitong mga nakaraang taon. Halimbawa, sa 2017, ang pasya ng Judicial Yuan sa interpretasyon ng Saligang-Batas, na hindi tama ang pagkukulang ng kasalukuyang Batas Sibil sa pagprotekta ng kalayaan at pantay na karapatan sa kasalan ng magkaparehong kasarian. Iniatas sa Kongreso ang pagbuo ng mga nauugnay na pagbabago sa mga regulasyon o pagbuo ng espesyal na batas upang maprotektahan ang karapatan ng kasal ng parehong kasarian. Dahil sa kilusang ito, ang Taiwan ang naging unang bansa sa Asya kung saan naging sang-ayon sa batas ang kasal ng parehong kasarian.

Inilunsad ng MoCA Taipei ang Spectrosynthesis - Asian LGBTQ Issues and Art Now, sa ilalim ng malayang curator Sean C. S. Hu. Bilang pinakaunang malakihang eksibisyon sa isyung LGBTQI+ na isinagawa ng isang museo sa sining sa Taiwan, hindi na maipagkakaila ang kahalagahan nito. Isang gawain ni Chih-Wei Chuang, tinatawag na Rainbow in the Darkness ang inilagay sa plaza sa harapan ng MoCA Taipei. Maaaring mag-iwan ng mensahe ang mga nanonood, ibinubunyag ang kanilang pinakamadilim na lihim at tahimik na protesta sa walang katarungan. Kasama nito ang madaming pagpupuri at mabuting paghahangad, at ipinaaabot sa publiko. Maingay at madaming uring boses ang maririnig mula sa malaking aparador at may makinang na bahaghari sa itaas. Pumunta rin ang eksibisyon sa ibang lugar tulad ng Bangkok at Hongkong at patuloy na ipinakita ang kapangyarihan ng kontemporaryong sining kapag ito ay nakikibahagi sa mga isyung panlipunan.

Sakop sa mga isyung sinusundan ng MoCA Taipei nitong mga nakaraang taon ang mga paksa sa katutubong mamamayan, mga migranteng manggagawa at mga bagong imigrante. Kasama sa mga ginawang aksyon ang pagsagawa ng nakatuon na eksibisyon, pagsagawa ng edukasyonal talakayan para sa eksibisyon Perforated City, programa ng guided tours sa iba’t ibang wika kasama ang Central Broadcasting Station (CBS) at isang podcast programang nagsisimula ng mga diyalogo sa migrasyon, hangganan at labor. Mayroon pa, ang BLEED (Biennial Live Event in the Everyday Digital), isang proyektong magkasamang ginagawa ng Taiwan at Australia at gaganapin sa katapusan ng Agosto ngayong taon, ipapakilala sa eksibisyon at pagtatanghal, at tatalakayin ang kahalagahan ng isyung karapatang pantao na hindi dapat balewalain.

Ang Unaccounted Travelogue ay isang eksibisyon kung saan pinagsama ang kakaibang kultura at pagpapahayag ng rehiyon ng Isan, Thailand. Nakita sa eksibisyon ang Molam, isang tradisyonal na katutubong musika ng Isan, isang hindi opisyal na pagsasalaysay salungat sa tradisyonal na kulturang Thai. Ang Molam ay itinuturing ng mga tao ng Isan bilang pagpapahayag ng kanilang kaluluwa at ang pagbabago ng format nito ay nagpapakita ng pagbangon at pagbagsak ng magkakaibang rehimen bago at matapos ang Cold War. Nagkataon din na may isang katutubong musika na nagmula sa mga katutubong mangangahoy sa panahon ng kolonisasyon ng mga Hapon at nakita rin ang kolektibong paglalakbay ng buong pamayanan, umalis sa sariling bayan upang makahanap ng mas maganda pang pagkakataon sa ekonomiya. Sa kanilang pagkakanta, ipinapahiwatig ng mga mangangahoy ang kanilang inaasahan para sa tahanan, pagnanais ng pagmamahal at pakikibaka laban sa katotohanan. At ang mga kantang ito ay saksi rin sa mga dugo, pawis at luhang pumatak sa kanilang paglaban para sa mga karapatang sibil at sa tradisyonal na teritoryo. May matalas na propesyonal na instinct para sa etnikong musika, kinilala ni Shefong Chung ang dalawang landas ng kultura at ang pag-unlad ng Molam at ng kanta ng mga mangangahoy sa Unaccounted Travelogue, at makikita ang pagsasalamin sa isa’t isa ng mabilis na pagbabago at pag-unlad ng Taiwan at Thailand.

Sa kabilang panig, sa bahaging "Not Here for Fun" na isinagawa nina Chang Cheng at Yunchan Liao, sinubaybayan ang bakas ng mga manggagawa mula sa Timog Silangang Asya sa panahon na tatlong dekada sa Taiwan. Naka-display sa bahaging ito ang mga salaysay na naiulat sa 4-Way Voice, ang programang Singing in Taiwan at mga pagsasalaysay at video footage ng mga tumakbong manggagawa na naghihinaing sa kanilang dinatnan. Sa galleria, makikita ng bisita ang replika ng The Library on the Floor at koleksyon ng mga ulat mula sa Taiwan Literature Awards for Migrants. Ang pagpapahiram ng aklat sa The Library on the Floor, natigil dahil sa pandemya, ay muling nabuhay tuwing Sabado at Linggo rito sa eksibisyon. Dahil malapit lamang ang MoCA Taipei at ang Taipei Main Station, naisip ni Direktor Li-Chen Loh ang pagtatawag sa mga manggagawang nagpapalipas ng panahon tuwing araw ng pahinga sa Taipei Main Station at yayain sila sa galerya ng MoCA Taipei bilang bahagi ng pagsisikap ng Museo sa pagtutulak ng kultural pagkapantay-pantay. Nagsimula ang pakikipagtulungan ng Museo at ng CBS sa 2021. Mga tagapagbalita sa CBS ang tinawag na magbigay ng guided tour sa mga bisita mula sa iba’t ibang lahi. May mga tour na isinagawa sa ibang wika tulad ng Bahasa Indonesia, Thai, Japanese at Korean upang unti-unting mapalawak ang sakop ng interaksyon sa pagitan ng MoCA Taipei at ng madla mula sa iba’t ibang pinanggalingan. Inimbitahan din ang mga migrante na mag-iwan ng mensahe sa sariling wika kapalit ng libreng pagpasok sa eksibisyon. Nagsusumikap ang MoCA Taipei na matamo ang kultural na kapantayan sa sariling museo sa pamamagitan ng iba’t ibang hakbang tulad ng pagtutulungan sa trabaho sa media, pagbigay ng serbisyo sa iba’t ibang wika, pagtaguyod ng pagtutulungan ng iba’t ibang industriya at pag-aalok ng libreng pagpasok sa eksibisyon.

Kasama rin ni Shefong Chung ang tatlo pang Thai na tagapamahala ng museo sa pagplano ng galeryang ipinangalan na "True Love Can Wait Forever". Tatlong taon ang haba ng isang kontrata sa trabahong pinipirmahan ng mga dayuhang manggagawa sa pagpunta nila rito sa Taiwan. Sa panahong ito, pinapasan ng manggagawa ang pagnanasang pagbabago para sa mas magandang kinabukasan. May 11 grupo ng mga tagasining mula sa Taiwan at Thailand ang sumagot sa paksa ng museo at may madaming uri ng format ng sining tulad ng visual works, video and soundscape installations. Sumusunod sa daan ng kanta at sayaw ng Molam, unti-unting nabubuklat ang kuwentong naglalarawan sa kalagayan ng mga katutubong manggagawa, napapagitan sa politika at ekonomiyang pag-unlad ng parehong Taiwan at Thailand, at ang kanilang mga pakikibaka at pagkawalang itinakwil ng nasyonalismo.

Walang Katapusang Diwa ng Paglaban

Naipahayag ng kasaysayan sa atin, isang mahirap at punong-puno ng paghahamon ang daan sa paglalaban para sa pagkapantay-pantay. Mula sa simula ng pagpupulong sa eksibisyon, itinalakay mula sa iba’t ibang pananaw kung isasama ba ang mga gawain ni Molam Bank (alias ng tagasining). Mula noon pa man, gamit ni Molam Bank ang mga kantang likhain ng Molam sa pagprotesta laban sa Pamahalaan at sa Pamilyang Royal. Mula sa taon 2015, maraming beses siyang nabilanggo at dahil sa matagal na panahon sa malupit na kaligiran ng bilangguan at pagranas ng maltratong hindi natin nalalaman, hindi matatag ang kalagayan ng katawan at isip ng tagasining. Sa magkasamang pagsisikap ng grupo sa eksibisyon at pagkakasundo ng mga tagasining, naririto ang eksibisyon mula sa ibayong-dagat hanggang sa Taiwan at dito maririnig ang boses ng pagprotesta na ipinagbawal nang ipagkalat sa publiko ng gobyerno ng Thailand. Sa wakas, mabibigyan ng pansin ng madla ang tunay na kalagayan na naranasan nitong grupong minorya.

Tuwing maghahanda ang MoCA Taipei ng eksibisyon, madalas na may pagtatalakayan tungkol sa mga nakakagambalang paksa mula sa iba’t ibang panig. Taon 2020, inimbitahan ng MoCA Taipei sina Arai Hiroyuki at Okamoto Yuka, isagawa ang Non-Freedom of Expression Exhibition dito sa Taiwan. Ang eksibisyon na ito ay nagdulot ng maraming pagtatalo sa 2019 Aichi Triennale sa Japan at daliang pinatigil ang eksibisyon pagkaraan ng tatlong araw mula pagbukas. Muling nagbukas ang eksibisyon isang linggo bago magtapos ang Triennale at tumuloy ang exhibition tour sa Peace Park, Jejudo Island sa Korea at sa Taiwan. Matapos lumabas ang anunsyo sa eksibisyon, nakatanggap agad ang MoCA Taipei ng bahaging pagbabala sa social media, inaakalang ito ay makakasira sa relasyon ng Taiwan at Japan at nananawagan sa agarang pagtigil ng aktibidad. Tumanggap ang Museo ng madaming pagpapaalala na isiping mabuti kung itutuloy ang pagganap ng eksibisyon. Sa kalaunan, matagumpay na naisagawa ang eksibisyon matapos panindigan ng MoCA Taipei ang kalayaan sa pananalita at pagkakaroon ng maraming uri ng pagpapahayag ng kontemporaryong sining.

Sa unang bahagi ng paghahanda sa Unaccounted Travelogue, gumawa ang Museo at ng namamahalang grupo ng paulit-ulit na ebalwasyon at pagtatalakay sa ilang gawain na inaakala nilang  tatanggap ng malaking pagmamalasakit mula sa publiko. Mula sa mga karanasang ito, naipapakita na ang museo sa isang lungsod ay lalagyanan ng paraan ng pagtatanghal. Pagsusubok sa karunungan ng bawat kalahok ang paraan kung paano pananatiliin ang katugmang estado ng malayang pagpapahayag.

Nangangailangan ng mga magkakaibang boses ang isang maunlad na lipunan at pinaniniwalaan na ang pag-uusap at pagsasang-ayon ay unti-unting nabubuo sa pamamagitan ng patuloy na tunggalian, komunikasyon at kasunduan. Sa panahon ng eksibisyon, natanggap ang balitang pagsakabilang-buhay ni Thanom, isang kasamang tagapamahala na taga-Thailand. Nang buhay pa si Thanom, nananatili siya sa panig ng mga walang kapangyarihan. Sumusuporta ang kanyang malaking katapangan at pananampalataya sa walang takot at matigas na paglaban sa pagsupil ng mga mapang-api. Naniniwala kami na sa kanyang paglipas, ang malaki at mahalagang pananampalatayang ito ay naibaon na sa puso ng mga tao. Sa pamamagitan ng Unaccounted Travelogue, nabibigyan ng kahulugan ang paglalahok at impluwensya ng museo ng sining sa aksyong panlipunan. Walang katapusang tumutunog ang pagtawag sa pagbabago, nananawagan sa mas maraming tao na ipagpatuloy ang pakikibaka.